امروزه محصولات متنوعی توسط شرکت های تجاری به عنوان توکسین بایندر به بازار افزودنی های خوراک دام، طیور و آبزیان ارائه می دهند. با این وجود معیارهای انتخاب توکسین بایندر مناسب توسط خریداران جای سوالات فراوانی است. در این مقاله قصد داریم به ویژگی های یک توکسین بایندر مناسب بپردازیم
ویژگی های توکسین بایندر مناسب چیست؟
نگرانی‌ها در مورد مایکوتوکسین ها در پرورش دام و طیور به طور روزافزون در حال افزایش است. در راستای رفع این دغدغه ها محصولات جذب‌کننده سموم یا توکسین بایندر ها نیز در بازار افزودنی های خوراک دام، طیور و آبزیان به‌صورت متنوعی وجود دارند که ممکن است خریدار را در انتخاب محصول دچار سردرگمی کند.
قبل از مطالعه این مطلب پیشنهاد میشود مطلب زیر را بررس بفرمائید:
توکسین بایندر چیست و چگونه عمل میکند
معیارهای انتخاب مناسب ترین توکسین بایندر
مایکوتوکسین ها متابولیت های ثانویه کوچک و پایداری هستند که توسط قارچ‌ها تولید می‌شوند و می‌توانند طیف وسیعی از محصولات کشاورزی و دامی را آلوده کنند. آلودگی مواد غذایی انسانی و خوراک دامی توسط مایکوتوکسین ها به دلیل اثرات نامطلوب آن‌ها بر سلامت انسان و دام، یک موضوع مهم وجهانی است.
به‌عنوان‌مثال، یکی از نگرانی‌های اصلی وجود آفلاتوکسین M۱ در محصولات لبنی است که یک سم شناخته‌شده در کشورهای در حال توسعه است. این سم به عنوان یک عامل سرطان زا مهم برای انسان به شمار می‌رود.
مطلب پیشنهادی: کنترل آفلاتوکسین در محصولات دام و طیور چگونه انجام میشود
توکسین بایندر، ابزاری برای کاهش زیست‌فراهمی مایکوتوکسین ها
طیف گسترده‌ای از محصولات برای مقابله با اثرات منفی مایکوتوکسین ها در بازار وجود دارد. این محصولات از عوامل جاذب مایکوتوکسین ساده گرفته تا محصولات چندجزئی دارای توکسین بایندرهای متنوع و عوامل تقویتی را شامل میشود.
یکی از نقاط مشترک بین این محصولات، حداقل ظرفیت آن‌ها برای “جذب” یا ” پیوند” مایکوتوکسین ها، به‌منظور کاهش زیست‌فراهمی مایکوتوکسین در حیوانات و کاهش جذب آن‌ها در گردش خون سیستمیک بدن است.
در دام و طیور، مایکوتوکسین ها منجر به کاهش عملکردهای مهم مثل رشد، راندمان خوراک یا مسائل مربوط به تولیدمثل میشود که موجب از دست دادن بخش زیادی از درآمد کشاورزان و دامداران خواهد شد.
معیارهای انتخاب توکسین بایندر مناسب
در طی چند سال گذشته، اطلاعات زیادی در مورد پتانسیل بیماری‌زایی مایکوتوکسین ها ازجمله (آلودگی هم‌زمان، تأثیر بر سلامت و بهره‌وری حیوانات، واکنش ها در روده) وجود داشته است. در این بین، محصولات فراوانی در بازار وجود دارد که هرکدام ویژگی‌های فیزیک و شیمیایی و بیولوژیکی خاص خود را دارند که این مسئله سردرگمی‌هایی را برای مصرف‌کننده ایجاد میکند.
۵ معیار کلیدی و مهم برای ارزیابی میزان اثربخشی محصولات:
- ظرفیت جذب بالا نسبت به طیف وسیعی از مایکوتوکسین ها، در شرایط مختلف pH
- ظرفیت جذب بالا نسبت به سایر سموم
- اختصاصی بودن
- سرعت جذب بالا
- داشتن کیفیت بالا
1- ظرفیت جذب یک مایکوتوکسین:
ظرفیت اتصال سم به دلیل ساختار پیچیده و متنوع مواد جذب‌کننده و تنوع بین مایکوتوکسین های مختلف می‌تواند بین محصولی به محصول دیگر به‌طور قابل‌توجهی متفاوت باشد.
آفلاتوکسین ها به دلیل وجود مکرر آن‌ها در محصولات کشاورزی و مسائل بهداشتی در طیف گسترده‌ای از حیوانات موردتوجه زیادی قرارگرفته اند. به طور معمول اینگونه برداشت می شود که استفاده از ترکیبات رسی مانند بنتونیت و… به تنهایی می تواند خطر سموم کپکی را رفع نماید.
بااین‌حال وجود و تأثیر منفی مایکوتوکسین های مختلف و ایجاد آلودگی هم‌زمان این باور را ایجاد میکند که یک محصول توکسین بایندر باید طیف زیادی از انواع مایکوتوکسین ها را جذب کند. علاوه بر این‌ها شرایط محل عمل محصول نیز مهم است.
به‌عنوان‌مثال، مقادیر pHدر طول دستگاه گوارش حیوانات بسیار متفاوت است، از pH اسیدی ۳ یا ۴ تا pH قلیایی ۶ یا ۷. ظرفیت اتصال مواد ممکن است تحت تأثیر تغییرات pH قرار گیرد که منجر به این خطر میشود که سموم در یک قسمت از دستگاه گوارش جذب شوند اما در قسمت دیگری از دستگاه گوارش آزاد شوند.
استفاده از اسیدیفایر های مخلوط در خوراک باعث حفظ pH دستگاه گوارش در بازه پایین می شود که این مسئله منجر به حفظ کمپلکس توکسین بایندر- مایکوتوکسین می شود.
به همین منظور جهت اثربخشی بهتر توکسین بایندرهای ای گارد و ای گارد پلاس شرکت فرتاک دارای ترکیبات اسیدی هستند. همچنین محصول اسیدیفایر پودری ای سید می تواند در این خصوص اطمینان بیشتری را بدهد.
2- ظرفیت جذب یک توکسین بایندر نسبت به سایر سموم:
برخی از توکسین بایندرها توانایی اتصال به سایر سموم به‌غیراز سموم تولیدشده توسط قارچ‌ها را نشان داده‌اند که می توانند به حیوان کمک کند تا با عوامل مسمومیت زای دیگر در محیط مبارزه کند.
سموم باکتریایی که می‌توانند در بیماری‌های مختلفی مانند کلی باسیلوس، آرتریت نکروزه در طیور دخیل باشند، ممکن است توسط برخی از مواد جاذب سموم جذب شوند.
این مسئله یکی از راهکارهای مقابله با مقاومت آنتی بیوتیکی نیز می تواند باشد. چرا که در اینجا هدف خود باکتری نیست، بلکه متابولیت های تولیدشده توسط باکتری است. بنابراین استفاده از توکسین بایندرها می تواند در پرورش مرغ بدون آنتی بیوتیک مفید واقع شود.
مطلب پیشنهادی: پرورش مرغ بدون آنتی بیوتیک
بالاترین ظرفیت جذب سم:
میزان جذب سموم توسط توکسین بایندر به صورت درصد بیان می شود. برای نمونه شکل زیر یکی از آزمایشات انجام شده در بخش تحقیق و توسعه شرکت سپهرماکیان فرتاک است که در آن میزان جذب مایکوتوکسین های رایج در مزارع پرورش دام و طیور توسط توکسین بایندر 8 جزئی A-Guard plus بررسی شده است.
3- عملکرد اختصاصی توکسین بایندر
عملکرد اختصاصی توکسین بایندرها به معنی اثر مخصوص بر روی مایکوتوکسین ها و عدم اثرگذاری بر ترکیبات مفید خوراک است. یکی از چالش های استفاده از توکسین بایندر ها، عوارض جانبی احتمالی آن‌ها بر اجزای تغذیه ای خوراک است. بعضی از مواد به‌عنوان جاذب‌های نسبتاً غیراختصاصی هستند که ممکن است مواد مغذی ضروری را جذب کنند.
به‌عنوان‌مثال، کربن فعال ظرفیت جذب طیف وسیعی از مایکوتوکسین ها را در شرایط آزمایشگاهی، نسبت به برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی نشان می دهد. همچنین بنتونیت دارای قابلیت جذب کاتیون های معدنی و برخی از ویتامین ها است.
راهکار چیست؟
باید توجه داشت که بنتونیت، کربن فعال یا ترکیبات دیواره مخمر که با هدف استفاده به عنوان توکسین بایندر مورد بهره برداری قرار می گیرند ترکیباتی به خصوص با مشخصات فیزیکی و شیمیایی مشخصی هستند. بنابراین کیفیت آن ها بسیار اهمیت دارد.
استفاده از میزان مناسب توکسین بایندر نیز احتمال جذب مواد مغذی را بسیار کاهش خواهد داد. به عنوان مثال وجود میزان بالای 0.2 درصد بنتونیت در خوراک می تواند این اثرات منفی را داشته باشد. حال آنکه استفاده از توکسین بایندر چندجزئی با کیفیت به علت اثر سینرژیک در جذب مایکوتوکسین ها نیاز به استفاده از یک جزء توکسین بایندر را کاهش می دهد.
مطلب پیشنهادی: چالش های مصرف بنتونیت و معرفیجایگزین مناسب آن
4- سرعت جذب توکسین بایندر
میزان زیست‌فراهمی مایکوتوکسین ها، با میزان جذب آن‌ها در دستگاه گوارش حیوان مرتبط است و میزان مایکوتوکسین ها با توجه به گونه‌های مختلف حیوان تنوع فراوانی دارد.
در تک معده‌ای‌ها، مایکوتوکسین های آفلاتوکسین ب ۱ و زیرالنون به‌سرعت در قسمت بالایی دستگاه گوارش جذب می‌شوند، در حالی که سایر مایکوتوکسین ها مانند فومنیسیین میزان جذب کم و ضعیفی دارند.
برای مایکوتوکسین هایی که قابلیت جذب بالایی دارند و به‌سرعت جذب می‌شوند، باید محصول و توکسین بایندری را انتخاب کرد که به‌سرعت و ظرف مدت چند دقیقه عمل کند.
مطلب پیشنهادی: معرفی افزودنی های خوراک طیور
5- کیفیت توکسین بایندر را چگونه تشخیص دهیم؟
در نهایت، تایید اینکه محصولات برای حیوانات، مصرف کنندگان و محیط زیست ایمن هستند، مهم و ضروری است. یک برنامه کنترل دقیق برای توکسین بایندرها که معمولا شامل خاک رس طبیعی است، ضروری است زیرا این ترکیبات همیشه بدون خطر نیستند. به ویژه به دلیل آلودگی به فلزات سنگین یا سایر سموم، وجود برنامه کنترل کیفی یا ارائه آنالیز معتبر توکسین بایندر توسط آزمایشگاه ضروری است.
همچنین انجام آزمایشات عملی جهت بررسی اثرات توکسین بایندر در بدن دام و طیور یکی از راه های اثبات کیفیت یک توکسین بایندر مناسب است.
بخش تحقیق و توسعه شرکت سپهرماکیان فرتاک همواره در تلاش است تا با انجام آزمایشات درون تنی و برون تنی و همچنین آزمون های کنترل کیفی، محصول توکسین بایندر با کیفیت را به صنعت دام و طیور ارائه دهد.
شما نیز در صورت تمایل به کسب اطلاعات بیشتر در مورد توکسین بایندر های شرکت فرتاک می توانید از طریق راه های ارتباطی با ما در تماس باشید. و از پیج اینستاگرام ما نیز بازدید فرمائید.
