مایکوتوکسین ها و توکسین بایندر مناسب در گاوهای شیری از جمله سوالاتی هستند که پرورش دهندگان و متخصصان گاو شیری در هنگام انتخاب توکسین بایندر با آن مواجه می شوند. در این مقاله قصد داریم به زیان های ناشی از انواع مایکوتوکسین ها و ویژگی های توکسین بایندر مناسب برای گاو شیری بپردازیم.
مایکوتوکسین ها و توکسین بایندر مناسب در گاوهای شیری
آگاهی و نگرانی از خطرات ناشی از مایکوتوکسین ها در خوراک دام، طیور و آبزیان به صورت روزافزون در حال افزایش است. در حالی که از سوی دیگر به دلیل تغییرات آب و هوایی، انتظارات تولید بالاتر از حیوانات اصلاح نژاد شده و حساسیت بیشتر آن ها، اثرات مایکوتوکسین ها نیز مشهود تر از پیش هستند. مایکوتوکسین ها باعث کاهش چشمگیر عملکرد تولید، تولید مثل و سلامت گاوهای شیری می شوند. ناباروری، مشکلات کبدی و حساسیت بیشتر به بیماری ها و در نهایت کاهش عمر اقتصادی از اثرات عمده سموم قارچی در گاوهای شیری هستند.
خطرات مایکوتوکسین ها یا سموم قارچی مهم در گاو شیری
در گذشته، هنگامی که در مورد اهمیت مایکوتوکسین ها در گاو شیری صحبت می شد، آفلاتوکسین بیشترین توجه را به خود جلب می کرد. چرا که انتقال آن به شیر به صورت M1 اهمیت دارد. چرا که آفلاتوکسین در آسیب های کبدی و سرطان ها در انسان تاثیر زیادی داشته و خریداران محصولات لبنی همواره نگرانی زیادی را از بابت آن داشته اند. اما سابقا توجه کمتری به اثرات زیان بار مایکوتوکسین ها در گاوهای شیری شده است. چرا که تصور می شد آن ها در شکمبه به میزان زیادی تجزیه می شوند.
کاهش اثرات یا بی اثر شدن مایکوتوکسین ها در شکمبه می تواند توسط میکروارگانیسم های آن تا حدودی انجام شود؛ اما گاوهای شیری امروزه به خاطر افزایش نرخ عبور خوراک به دلیل افزایش مصرف ماده خشک و در نتیجه کاهش فرصت تجزیه از یک سو، و از سوی دیگر تغییر در کیفیت مواد خوراکی نسبت به گذشته، می توانند دچار همان عوارضی از مایکوتوکسین ها شوند که در تک معده ای ها دیده ی شود. همچنین استفاده بیشتر از فراورده های جنبی صنایع غذایی نظیر کنجاله های با کیفیت پایین تر یا تفاله ها، خطر آلودگی مایکوتوکسینی در خوراک گاو ها را افزایش می دهد.
به طور خلاصه، افزایش مصرف خوراک و تنوع مواد خوراکی مصرفی می تواند میزان و تنوع مایکوتوکسین های وارد شده به بدن دام را افزایش دهد.
اثرات تغذیه بر خطرات مایکوتوکسین ها
هنگامی که میزان اقلام را در جیره گاوهای شیری تنظیم می کنیم باید توجه داشته باشیم که تقریبا تمام آن ها ممکن است با خود خطرات بالایی از آلودگی مایکوتوکسینی را ایجاد کنند. منابع متراکم انرژی و پروتئین و سیلاژ های مورد استفاده در تغذیه دام می توانند حامل های مایکوتوکسین ها به داخل بدن با شند.
سیلاژ ذرت یکی از مواردی است که خطر وجود مایکوتوکسین در آن بالاست. مایکوتوکسین می تواند در مزرعه و از طریق قارج فوزاریوم تولید شده باشد که مایکوتوکسین را حتی قبل از برداشت تولید کرده است. این مایکوتوکسین نامرئی بسیار در مقابل گرما و شرایط اسیدی پایدار است. بنابراین در فرایند سیلاژ کردن باقی خواهند ماند. پس از برداشت و در هنگام سیلو کردن نیز قارچ های آسپرژیلوس و پنیسیلیوم ممکن است در سیلاژ تولید مایکوتوکسین هایی نظیر آفلاتوکسین ها، اوکراتوکسین A و روکافورتین ها نمایند. سیلاژ گراس ها و علوفه خشک سبز نیز می تواند با دئوکسی نیوالنول، آلکالوئیدهای ارگوت و سایر مایکوتوکسین ها آلوده گردد.
سم زدایی پایین یا ناکافی در شکمبه
همانطور که گفته شد، مشکل دیگر در گاوهای شیری کاهش تجزیه مایکوتوکسین ها در شکمبه است. مطالعات علمی نشان داده اند که هم بستگی شفافی بین کیفیت فلور میکروبی و عملکرد آن در شکمبه وجود دارد. اگرچه تجزیه مایکوتوکسین ها در دام های شیرده به دلیل فعالیت میکروبی بالاتر بیشتر است، کاهش pH شکمبه نیز به اندازه کوتاه شدن زمان عبور، بر تجزیه مایکوتوکسین ها موثر است. هر دو این موارد در شرایطی که گاو در شرایط تولیدی بالایی قرار دارد و جیره غذایی آن تغییر می کند مشاهده می شوند.
زیرالنون مایکوتوکسینی است که تا حدودی در شکمبه به شکل شدیدتر خود نسبت به ملکول اصلی تبدیل می شود. زیرالنون به خاطر ویژگی شبه استروژنی خود شناخته می شود. متابولیت شکمبه ای آن یعنی آلفا زیرالنول، حتی تمایل بیشتری را به گیرنده های استروژن نسبت به خود زیرالنون دارد.
اثرات مایکوتوکسین ها بر سلامت و عملکرد گاوهای شیری
مایکوتوکسین هایی که در شکمبه تجزیه نمی شوند خطرات قابل توجه بسیاری را ایجاد می کنند. این اثرات به صورت کاهش چشمگیر عملکرد و سلامت حیوان بروز پیدا می کنند.
عمده ترین تصور از بیماری زایی انواع مایکوتوکسین ها مربوط به تنش متابولیسمی آن ها در داخل سلول ها است. بنابراین مایکوتوکسین ها عوارض متابولیکی و بیماری های التهابی ایجاد می کنند. لنگش یا لامینیتیس یکی از از مثال های واضح آن ها است.
لامینیتیس یک بیماری چند عاملی متابولیکی است که علت آن التهاب غیر عفونی قسمت های درونی پوست بوده و خود را در لنگش همراه با درد نشان می دهد. این عارضه یک سندروم است که عوامل مستعد کننده متعددی که جریان خون مویرگی نزدیک سم را آسیب می زنند موجب آن می شود. لنگش مزمن به تدریج ساختار اسکلتی را به هم می زند. عوامل ایجاد کننده لنگش شامل تغذیه (به خصوص جیره های دارای غلات بالا)، زایمان، بیماری های شایع مانند اسیدوز شکمبه ای، ورم پستان، جفت ماندگی، اندومتریت ها، جا به جایی شیردان، سندرم کبد چرب و یا شرایط نامناسب نگهداری هستند.
افزایش بار اندوتوکسین معمولا نقش مهمی در ایجاد لنگش دارد. اندوتوکسین ها ترکیباتی هستند که در دیواره سلولی باکتری های گرم منفی یافت می شوند. وقتی که وارد جریان خون می شوند، می توانند بسته به میزان حضور موجب التهاب شوند. از آن جایی که مایکوتوکسین ها، حتی به میزان کم باعث بر هم خوردن یکدستی بافت اپیتالیال دستگاه گوارش می شوند. این اتفاق موجب ورود بیشتر اندوتوکسین های موجود در محتوای گوارشی به بدن دام می شود. بنابراین همراهی سموم مختلف قارچی و باکتریایی ارتباط تنگاتنگی با بیماری های متابولیکی دارد.
در مقاله اثرات اندوتوکسین ها بر کاهش عملکرد دام، طیور و آبزیان به طور جامع در رابطه با اندوتوکسین ها و اثرات آن ها توضیح داده شده است.
راهکار موثر در مقابله با مایکوتوکسین ها در گاو شیری
با توجه به اینکه اغلب استفاده کنندگان از نهاده های دامی تولید کننده این محصولات نیستند، کنترل مایکوتوکسین ها تنها محدود به آزمایش های اولیه است که انجام آن ها به طور مداوم مقدور نمی باشد. بنابراین استفاده از توکسین بایندر چندجزئی مناسب راهکاری موثر در برابر سموم قارچی است.
توکسین بایندر چندجزئی، ترکیبی از جاذب های متفاوت برای انواع سموم قارچی است که هر یک ممکن است بر نوع خاصی از مایکوتوکسین ها موثر باشند.
مقاله پیشنهادی: ویژگی های توکسین بایندر مناسب
با وجود استفاده از توکسین بایندر ها بخشی از مایکوتوکسین ها، به خصوص در هنگام وجود میزان بالای مایکوتوکسین ها در خوراک، به بدن حیوان رسیده و تنش اکسیداتیو ایجاد می کند. بنابراین استفاده از ترکیباتی که اثرات مایکوتوکسین ها را کاهش می دهد در ترکیب توکسین بایندر ممکن است مفید باشد.
توکسین بایندر چندجزئی
توکسین بایندر چندجزوی A-Guard Plus شرکت فرتاک ترکیبی از با کیفیت ترین جاذب های مایکوتوکسین ها و ترکیبات تقویت کننده بدن حیوان در برابر مایکوتوکسین ها می باشد. این توکسین بایندر علاوه بر بخش های جاذب سموم نظیر دیواره مخمر، کربن فعال و بنتونیت، دارای آنتی اکسیدان های طبیعی گیاهی و ریزمغذی های پر نیاز در هنگام ورود مایکوتوکسنین ها می باشد. این ترکیبات موجب کاهش اثرات تنش های اکسیداتیو و حمایت از ارگان های طبیعی بدن نظیر کبد و کلیه در برابر آثار مخرب می گردد.
همچنین تنظیم شرایط بهینه شکمبه و سلامت حیوان از سایر جنبه ها، به خصوص در زمان های حساس مانند سنین اولیه و دوران انتقالی می تواند موجب کاهش اثرات سو مایکوتوکسین ها در بدن دام گردد.
در پایان جهت آشنایی بیشتر با جزئیات اثرات متقابل اندوتوکسین ها و مایکوتوکسین ها شما را دعوت به مشاهده فیلم وبینار مدیریت و تغذیه گاوهای شیری در دوره انتقال با ارائه دکتر دکتر حسین جهانی، عضو هیئت علمی دانشگاه کردستان می نماییم.
