اهمیت استحکام یا PDI خوراک پلت در تغذیه های جوجه های گوشتی در تحقیقات متعدد علمی اثبات شده است. تکنولوژی این نوع خوراک از دهه های 1930 در بین پرورش دهنده گان طیور رواج یافته و با توجه به مراحل رشدی پرنده در اشکال و اندازه های مختلف تولید و عرضه می شود. خوراک پلت به دلیل فرآوری های انجام شده و دانه بندی مناسب موجب بهبود پارامترهای عملکردی جوجه های گوشتی می شود. در این مقاله سعی شده است اثرات خوراک پلت بر شاخص های مختلف عملکرد طیور بررسی شود.
مزایای خوراک پلت در جوجه های گوشتی
در صنعت پرورش طیور، خوراک در اشکال مختلفی مصرف می شود. با این حال استفاده از خوراک مش، پلت و کرامبل در بین پرورش دهندگان طیور رواج دارد. در خوراک مش، اجزاء تشکیل دهنده به خوبی آسیاب و مخلوط می شوند. تا پرنده، قدرت تفکیک را نداشته باشد. با این وجود، در خوراک مش پرنده در انتخاب ذرات، قدرت انتخاب دارد. پلت، دان کاملی است که در نتیجه فشرده سازی خوراک مش در ابعاد و اندازه های مختلف متناسب با سن پرنده تولید می شود یکی از اهداف پلت کردن، تولید خوراکی شبیه دانه های مصنوعی است تا پرنده قدرت گزینش و انتخاب حداقلی داشته باشد. این نوع خوراک با افزایش خوش طعمی، قابلیت هضم و مصرف خوراک موجب بهبود عملکرد جوجه های گوشتی می شود.
در فرآیند پلت کردن، با افزایش چگالی، کاهش گرد و غبار و خاکه بهره وری خوراک افزایش می یابد. فرآوری خوراک طیور به شکل پلت، علاوه بر سهولت مصرف دان، موجب غیر فعال شدن ترکیبات ضد تغذیه ای و افزایش قابلیت هضم مواد مغذی خوراک می شود. با افزایش شاخص های کمی و کیفی خوراک، یکپارچگی دستگاه گوارش حفظ خواهد شد.
تفاوت هزینه خوراک پلت نسبت به خوراک مش
تولید خوراک پلت هزینه های ثابت و متغیری دارد. انرژی سوخت جهت تامین بخار، الکتریسیته، نیروی کار و استهلاک هزینه هایی هستند که در تمام مجموعه های تولیدی خوراک پلت وجود دارند. هزینه هایی مانند استهلاک و مصرف انرژی می توانند بسته به نوع خوراک تولیدی موثر باشند. به عنوان مثال خوراک با اندازه دای ریزتر هزینه های بالاتری از نظر مصرف انرژی و استهلاک نسبت به دای درشت تر دارد.
راهکارهای کاهش استهلاک و هزینه های تولید در کارخانه خوراک دام، طیور و آبزیان
در نتیجه بهبود عملکرد پرنده با مصرف خوراک پلت با استحکام بالا، هزینه بالاتر تولید خوراک به صورت پلت نسبت به خوراک مش جبران خواهد شد.
خوراک پلت مصرف انرژی را دقیق تر و متمرکزتر می کند
خوراک پلت به دلیل انسجام و دسترسی یکنواخت به مواد مغذی، موجب افزایش وزن بدن طیور و یکنواختی گله می شود. طبق تحقیقات انجام شده در گله هایی که با خوراک پلت تغذیه شده اند، هدر روی خوراک نسبت به مصرف خوراک مش کاهش یافته و انرژی دریافتی قابل سوخت و ساز طیور گوشتی با کاهش زمان مصرف خوراک، افزایش می یابد. همچنین خوراک پلت مانع از تفکیک اجزای خوراک توسط پرنده می شود.
به طور میانگین زمان مصرف خوراک در پرنده ای که با خوراک پلت تغذیه شده حدود یک سوم خوراک مش است. در واقع با کاهش انرژی مصرفی در زمان مصرف خوراک، می توان بهره وری انرژی متابولیسمی خوراک را در مصرف خوراک تا 67% افزایش داد و انرژی مصرفی را به سمت افزایش عملکرد پرنده هدایت کرد. به عبارت دیگر، 187 کیلو کالری در هر کیلو گرم عملکرد انرژی جیره پلت نسبت به خوراک مش افزایش می یابد.
تأثیر خوراک پلت بر انبار داری مزارع پرورشی جوجه های گوشتی
شکل انسجام یافته خوراک پلت حدودأ 15 الی 18 درصد فضای مورد نیاز انبار داری را نسبت به انبار داری تک به تک نهاده های خوراک، کاهش می دهد. خرید، حمل و نقل، ارزیابی کیفی، مراودات مالی و سایر فعالیت های مرتبط با خرید نهاده های خوراک به صورت جداگانه هزینه و تمرکز مدیریتی خاص خود را می طلبد. علاوه بر این، نیازمندی به تهیه و نگهداری تجهیزات تولید نظیر آسیاب و میکسر و تجهیزات نگهداری نظیر سیلوها به خصوص فضای لازم برای نگهداری ترکیبات خاص خوراک (ویتامین ها و آنزیم) و هزینه های تأسیسات انبار از جمله چالش های تولید خوراک در مرغداری است. در پایان لازم به یادآوری است که خوراک پلت طبق فرمولاسیون دقیق کارخانه های تولیدی آماده شده است که این کار خطای انسانی را به حداقل می رساند.
نقش پلت بر مصرف خوراک جوجه های گوشتی
طبق نتایج بسیاری از تحقیقات، خوراک پلت نسبت به مش، منجربه افزایش مصرف دان می شود. طیور طبیعتا دانه خوار هستند و اولویت مصرف آنها، ذرات درشت خوراک است. به طور میانگین، 27% مصرف خوراک پلت نسبت به خوراک مش در طرح های تحقیقاتی افزایش یافته است. اگرچه داده های ثبت شده حاکی از افزایش مصرف خوراک پلت در جوجه های گوشتی است اما یک همبستگی منفی هم بین افزایش مصرف خوراک پلت با بیماری متابولیکی آسیت نسبت به خوراک مش گزارش شده است. در واقع گله های تغذیه شده با خوراک پلت به دلیل افزایش متابولیسم بدن طیور مستلزم رعایت نکات مدیریتی به طور صحیح هستند.
تأثیر خوراک پلت بر کاهش انتقال آلودگی خوراک
در نتیجه ی فرآوری خوراک، بسیاری از پاتوژن های بیماری زای خوراک در نتیجه دما و رطوبت کاندیشنر از بین رفته و جوجه های گوشتی، دان باکیفیت تری مصرف می کنند. بسیاری از بیماری هایی گوارشی که جوجه های گوشتی را درگیر می کنند با راهکارهای تغذیه ای و کاهش پاتوژن های خوراک قابل کنترل هستند. ممانعت از ورود پاتوژن ها، از التهابات و فرسایش بافت های اپیتلیال روده جلوگیری کرده و باعث بهبود مورفولوژی روده می شود.
تأثیر خوراک پلت بر قابلیت هضم مواد مغذی
فرآوری خوراک، موجب افزایش قابلیت هضم بسیاری از ترکیبات مغذی نهاده ها می شود. به طور مثال، ترکیبات نشاسته در غلاتی مانند ذرت و گندم با سهم عمده ای که در ترکیبات خوراک دارند در نتیجه آسیاب شدن و تحت تأثیر دما، رطوبت و فشار در طی فرآوری ژلاتینه شده و دسترسی حلال ها و آنزیم های دستگاه گوارش برای تجزیه پیوندهای بین مولکول های گلیکوزیدی و در نتیجه قابلیت هضم ترکیبات نشاسته افزایش خواهد یافت. باید خاطر نشان کرد دمای کاندیشنر در قابلیت هضم نشاسته بسیار تاثیر گذار است زیرا با افزایش بیش از حد دمای کاندیشنر قابلیت هضم نشاسته به دلیل برهمکنش های شیمیایی کاهش می یابد.
در مقاله زیر جدول دمای مناسب فراوری انواع نشاسته غلات عنوان شده است.
سایر ترکیبات خوراک مانند منابع پروتئینی، ساختارهای حساس به دما دارند و تحت تأثیر شرایط فرآوری، قابلیت هضم آن افزایش می یابد. اگرچه حرارت بیش از حد باعث ایجاد پیوندهای برگشت ناپذیر در پروتئین می شود که این مسئله موجب کاهش هضم پروتئین در دستگاه گوارش می شود.
داده های مختلفی از تأثیر دمای مختلف فرآوری خوراک پلت بر پارامترهای عملکردی طیور ثبت شده است. با این وجود می توان نتیجه گرفت دمای فرآوری بر قابلیت هضم مواد مغذی خوراک تأثیر زیادی دارد. علاوه بر ترکیبات عنوان شده، سایر ریز مغذی های خوراک از جمله ویتامین ها و آنزیم ها نیز با افزایش دما فرآوری، اثرگذاری شان کاهش یافته و منجربه کاهش عملکرد طیور می شوند.
به دلیل حساسیت اسید های آمینه از جمله سیستئین، لیزین، آرژنین، ترئونین و سرین با افزایش دمای کاندیشنر عملکرد این اسیدهای آمینه در خوراک پلت کاهش می یابد. طبق یافته ها، فرآوری خوراک تحت شرایط دمایی 72 درجه سانتی گراد تأثیری بر محتوای لیزین جیره نخواهد داشت.
تأثیر خوراک پلت بر ضریب تبدیل جوجه های گوشتی (FCR)
طبق گزارش محققین مختلف، نتایج ضد و نقیضی از عملکرد های جوجه های گوشتی تغذیه شده با خوراک پلت و مش در سراسر جهان ثبت شده است. اما به طور کلی وزن گیری، مصرف و بهره وری خوراک در جوجه های گوشتی که با نهاده های آسیاب شده و پلت شده تغذیه شدند، نسبت به جوجه های گوشتی با خوراک مش بهتر است. طبق یافته های Lilly و همکاران در سال 2011 با بهبود 10 درصدی کیفیت فیزیکی پلت (PDI) 0/4 واحد ضریب تبدیل خوراک بهبود می یابد. یافته های در این خصوص، پرورش دهندگان را تشویق به استفاده از خوراک پلت می کند. بهبود راندمان خوراک پلت در جوجه های گوشتی ناشی از افزایش قابلیت هضم و انرژی خوراک در طی مراحل فرآوری است. همچنین به دلیل دسترسی یکنواخت جوجه های گوشتی به مواد مغذی درصد یکنواختی گله افزایش خواهد یافت. این شاخص به نوبه خود در تمام شاخص های عملکردی موثر است.
تأثیر خوراک پلت بر توسعه دستگاه گوارش جوجه های گوشتی
برای عملکرد رشدی بهینه و توسعه دستگاه گوارش طیور، دسترسی پرنده به مواد مغذی به خصوص در مراحل اولیه زندگی اهمیت ویژه ای دارد. خوراک پلت شده به دلیل تأمین مواد مغذی مورد نیاز و کاهش اتلاف انژی در زمان مصرف در دوره های اولیه زندگی برای تامین نیاز های تغذیه ای پرنده بسیار موثر است.
طبق بررسی های انجام شده، افزایش اندازه ذرات خوراک موجب توسعه سنگدان طیور می شود. سنگدان به عنوان سد دفاعی قوی، از ورود باکتری ها به دستگاه گوارش ممانعت می کند. نتایج مختلفی از توسعه دستگاه گوارش بین این دو نوع خوراک ( مش و پلت) گزارش شده است. اما نکته حائز اهمیت، اندازه ذرات نهاده ها در انواع اشکال خوراک می باشد. اگر سایز توری آسیاب خوراک مش بسیار ریز باشد مسلمأ نمی توان انتظار توسعه سنگدان را داشت، همچنین اگر اندازه خوراک پلت کوچک باشد و یا کیفیت فیزیکی خوراک پلت (PDI) کم باشد، سنگدان پرنده توسعه نخواهد یافت.
عملیات فرآوری حرارتی خوراک پلت منجربه افزایش قابلیت هضم نهاده های خوراک مانند نشاسته شده و موجب افزایش غلظت اسید های چرب فرار و کاهش اسیدیته دستگاه گوارش و در نتیجه کاهش جمعیت باکتری های بیماری زا می شود.
راهکار بهبود کیفیت فیزیکی پلت
بنابراین با توجه به آنچه گفته شد، نقش عمل آوری و پلت بایندر مناسب در کیفیت فیزیکی خوراک و در نتیجه عملکرد جوجه های گوشتی بیشتر از شکل ظاهری محصول پلت اهمیت می یابد و در عملکرد محصول یک کارخانه نیز اثرگذار است.
محصول پلت بایندر غیر رسی ای بایند، نسل جدید پلت بایندرهای خوراک است که برای آشنایی بیشتر با مزایای آن می توانید از طریق راه های ارتباطی با کارشناسان فنی ما در ارتباط باشید.
