چرا پوسته تخم مرغ میشکند؟ شاید این سوال بسیاری از پرورش دهندگان طیور تخمگذار باشد. کیفیت پوسته تخم مرغ یکی از مهمترین فاکتورهای بازار پسندی مزارع تخم گذار است. در این مطلب سعی شده با تکیه بر اصول مدرن تغذیه طیور، راهکار های عملی برای حفظ کیفیت پوسته تخم مرغ ارایه دهیم.
چرا پوسته تخم مرغ میشکند؟
تخم مرغ با کیفیت یکی از شاخص‌های اصلی تولید است. پوسته‌های درجه پایین باعث خسارت قابل توجهی به تامین کننده می شوند. پوسته تخم‌مرغ نقش مهمی در روند شکل گیری جوجه آینده ایفا می کند.
اهمیت کیفیت پوسته تخم مرغ
مشکلات خارجی کیفیت تخم مرغ مربوط به سایر عیوب پوسته است که لزوماً منجر به شکستن تخم مرغ نمی‌شود. این‌ها شامل پوسته‌های زبر، تخم‌های بد شکل، تخم‌های بدون پوسته و تخم‌های لکه دار یا کثیف هستند که می‌توانند منجر به افزایش خطرات آلودگی تخم مرغ شوند.
در مزارع مرغ مادر تخم مرغ‌های کاملاً ترک خورده به دلیل خطر بالای از دست دادن رطوبت و آلودگی باکتریایی برای جوجه کشی استفاده نمی‌شوند. این گونه تخم مرغ‌ها همچنین برای مصارف خوراکی استفاده نمی‌شوند.
چرا پوسته تخم مرغ میشکند ؟ عوامل موثر بر کیفیت پوسته تخم مرغ
طیف وسیعی از عوامل تغذیه ای و غیر تغذیه ای می‌تواند بر کیفیت پوسته تخم‌مرغ در مرغداری‌های تخمگذار تاثیر گذار باشد. این عوامل شامل موارد زیر است:
- مدت زمانی که تخم‌مرغ در طول تشکیل پوسته در غده پوسته سپری می‌کند.
- میزان رسوب کلسیم در غده پوسته.
- زمانی از روز که تخم گذاشته می‌شود.
- سن مرغ( ضخامت با افزایش سن کاهش می‌یابد و اندازه تخم مرغ افزایش می‌یابد).
- عوامل عفونی / بیماری‌ها و آلودگی ها مانند برونشیت عفونی،بیماری نیوکاسل، مایکوپلاسما، مایکو توکسین‌ها، حشره کش های ارگانیک کلرید.
- کمبود و یا زیادی بعضی از مواد مغذی در جیره.
- کم خونی
- مایت ها یا جرب‌های خون خوار که باعث کم خونی می‌شوند
- آب آشامیدنی شور
- زمان خوراک دهی نامناسب
- عوامل ژنتیکی
- سیستم تولید
- شرایط محیطی مانند دما و تجمع گازها
- روشنایی
- استرس‌ها
- سایر شیوه‌های مدیریتی
خواص پوسته تخم مرغ را بیشتر بشناسید!
داشتن ترک و سوراخ‌های بزرگ بر سطح پوسته:
تخم‌هایی با ترک‌های بزرگ و سوراخ‌های متعدد از جمله مشکلاتی بوده که بر اثر افزایش سن در گله‌های تخم گذار بیشتر به چشم می‌خورد. اما در این موارد چرا پوسته تخم مرغ میشکند ؟
کاهش استحکام پوسته و در نتیجه سوراخ شدن و ترک برداشتن آن به عوامل مختلفی همچون سن بالای مرغ مولد، تغذیه غیر صحیح و کمبود کلسیم و ویتامین D در طیور، آب با املاح و نمک زیاد، بیماری برونشیت و بالا بودن دمای سالن بستگی دارد.
البته در اثر جا به جایی‌های نادرست به هنگام جمع آوری تخم‌مرغ، دیر جمع کردن تخم‌ها و آسیب های فیزیکی همچون نوک زدن و یا له شدن تخم در اثر رفت و آمد مرغ‌ها باعث ایجاد شکستگی‌ها وسوراخ شدن تخم‌ها می شود.
تخم‌مرغ‌هایی با ترک‌های مویی شکل:
شناسایی این گونه تخم‌مرغ‌ها مشکل می‌باشد و معمولاً برای پی بردن به این مشکل از روش نطفه سنجی تخم مرغ و کندلینگ استفاده می شود. این تخم‌مرغ‌ها بهداشت پایین تری دارند و نسبت به تخم سالم زودتر فاسد می‌شوند.
علاوه بر این تخم‌مرغ با ترک مویی به هیچ عنوان برای جوجه کشی مناسب نمی‌باشد و نطفه در داخل آن ناقص رشد می‌کند و تلف می‌شود. مشکل ترک مویی 1 الی 3 درصد از تخم‌های تولید شده در مرغداری‌ها را در بر می‌گیرد.
پوسته با اثرات خط خطی:
در مرغ داری‌هایی که از سیستم قفس برای پرورش طیور استفاده می‌کنند و از سیستم مکانیزه جمع آوری تخم‌ها برخوردار می‌باشند ممکن است که در اثر تماس تخم با قفس توری، اثر خط های قفس بر روی پوسته به جا بماند.
در این شرایط پوسته تخم خط خطی شده و می‌تواند کیفیت آن را ضایع کند. علت این مشکل به قفس و تجهیزات مربوط می شود. برای جلوگیری از این مشکل باید کف قفس چک شود تا آثاری از زنگ زدگی و فضولات پرنده در آن موجود نباشد .
تخم‌مرغ بدون پوسته و یا با پوسته نازک:
این مشکل بیشتر در پولت هایی به وجود می‌آید که مرغ زودتر از زمان مقرر بالغ شده و فرآیند تخم گذاری را شروع کرده است. گروهی از طیور نیز برای اولین بار شروع به تخم گذاری می‌کنند وتخم هایی با پوسته نازک تولید می‌کنند.
علت لمبه بودن تخم‌مرغ:
نازک بودن و یا بدون پوسته بودن تخم‌مرغ به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله کمبود کلسیم، غدد پوسته ساز نابالغ، غدد پوسته ساز آسیب دیده، تغذیه نامناسب، آب با املاح و نمک زیاد، بیماری برونشیت و سندرم کاهش تولید تخم و…. اشاره کرد.
با متعادل سازی مقدار کلسیم و فسفر جیره و اضافه کردن پودر سنگ آهک یا پودر صدف معدنی که سرشار از کلسیم هستند می‌توان این مشکل را حل کرد. همچنین مرغ‌های تخم گذار باید به دور از ترس و استرس باشند و شدت نور محیط آنها زیاد نباشد.
تخم با پوسته سمباده ای و توده‌های کوچک کلسیم:
این تخم‌ها دارای پوسته سنباده ای شکل هستند که در سطح آنها دانه‌های ریز وجود دارد. تخم با پوسته سنباده ای زمانی تولید می‌شود که مرغ در اوایل تخم گذاری باشد و دو بار تخمک گذاری در دستگاه تولید مثل آن رخ دهد به‌طوری که یکی از تخم‌ها بدون پوسته و دیگری با پوسته و ذخیره کلسیم بالا باشد.
از دلایل مهم دیگه در سنباده ای شدن پوسته تخم‌مرغ می‌توان به بیماری‌هایی مانند برونشیت و لارنگوتراکئیت اشاره کرد. علاوه بر این استرس، سن، نوردهی نادرست و افزایش ناگهانی آن و تغییر در ساعات نوردهی و کمبود آب در ایجاد این بیماری نقش دارند.
تخم‌مرغ با پوسته و ظاهر بد شکل:
تخم‌مرغ‌های خیلی ریز یا خیلی درشت، بیش از حد گرد و یا کشیده، تخم‌مرغ‌های یک طرفه و یا صاف و یا تخم‌مرغ‌هایی که دارای کلسیم انباشته شده بر روی پوسته هستند، جزو تخم مرغ‌های بد شکل دسته بندی می‌شوند.
فبرونشیت، استرس و ازدحام طیور و…. از جمله دلایل تولید تخم‌مرغ نامتعارف می باشد.
تخم‌مرغ با پوسته یک طرفه تخت:
زمانی که تخم بیش از یک روز در اندام تولید مثلی و غدد طیور باقی بماند،پوسته آن یک طرفه می‌شود. همچنین این عارضه در مرغ‌های جوانی که تازه شروع به تخم گذاری کرده اند دیده می‌شود.
عوامل دیگری از جمله نوردهی ناگهانی و نادرست، برونشیت، استرس و جمعیت بیش از حد طیور باعث تشکیل این تخم‌ها می‌شود.
تولید تخم‌مرغ با پوسته کمربندی شکل:
گاهی اوقات پوسته‌ی تخم مرغ بر اثر فشار و استرس وارد شده به پرنده در زمان تولید دچار آسیب دیدگی و شکستگی شده و دوباره در اندام تولید مثل ترمیم می‌شود. در زمان ترمیم سازی، بر روی پوسته تخم‌مرغ کمر بندی ایجاد می‌شود که ناشی از انباشته شدن بیش از حد کلسیم در آن قسمت می باشد.
این عارضه با سن پرنده ارتباط نزدیکی دارد و در طیور بالای 60 هفته بیشتر اتفاق می‌افتد. علاوه بر این، بیماری و برنامه نوردهی نا مناسب باعث ایجاد این تخم‌ها می‌شود.
تخم مرغ با پوسته سوراخ شده:
این تخم‌ها دارای پوسته ای با تعدادی سوراخ‌های بسیار ریز می‌باشند که با چشم به راحتی قابل مشاهده است. علاوه بر آن سن بالا، تغذیه نادرست وآسیب های فیزیکی ناشی از ناخن مرغ‌ها و یا تجهیزات می‌تواند باعث ایجاد سوراخ ریز برسطح پوسته شود.
این تخم‌ها باعث ایجاد بیماری‌های عفونی و افزایش مرگ و میر در بین جوجه‌های متولد شده می‌شوند.
اهمیت کیفیت پوسته تخم‌مرغ:
پوسته تخم‌مرغ، از نطفه در برابر آسیب‌های مکانیکی، آلودگی‌های محتویات، و از دست دادن آب درون تخم‌مرغ جلوگیری می‌کند. پوسته تخم‌مرغ هم چنین از تخم‌مرغ در برابر آسیب‌های فیزیکی و آلودگی میکروبی حفاظت می‌کند. اندازه گیری استحکام پوسته به صورت مستقیم و غیر مستقیم به عنوان خصوصیات مکانیکی و فیزیکی مدنظر هستند.
استحکام پوسته معمولاً به وسیله فشار سکون اندازه گیری می‌شود که تخم‌مرغ تحت شرایط کنترل شده تحت فشار قرار می‌گیرد تا زمانی که پوسته ترک برداشته یا شکسته شود وسپس حداقل نیروی مورد نیاز برای شکست در پوسته ثبت می‌شود.
ضخامت پوسته تخم مرغ با استحکام پوسته تخم‌مرغ ارتباط مستقیم دارد. استحکام پوسته نه تنها به میزان پوسته بلکه به کیفیت ساختار درونی پوسته هم بستگی دارد.
۹ نکته موثر بر روی کیفیت ظاهری تخم مرغ
عوامل تاثیر گذار بر روی کیفیت پوسته تخم‌مرغ:
سویه پرنده:
سویه‌های مرغان تخمگذار در کیفیت پوسته تخم‌مرغ اندازه تخم‌مرغ و میزان تولید تفاوت دارند. انتخاب برای یک صفت خاص سایر خصوصیات مرغ مانند کیفیت پوسته تخم‌مرغ را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
سن پرنده:
با افزایش سن مرغ کیفیت پوسته تخم‌مرغ کاهش پیدا می‌کند، اندازه تخم‌مرغ افزایش پیدا می‌کند و وزن پوسته افزایش می‌یابد. برخی از مکمل‌ها مانند مکمل‌های کلسیمی در بهبود کیفیت پوسته تخم‌مرغ در مرغان مسن مؤثر هستند.
تغذیه:
پوسته تخم‌مرغ دارای 3 گرم کلسیم است. بنابراین جیره باید دارای مقادیر کافی کلسیم باشد به‌طوری که به شکل مؤثر قابل استفاده باشد. مخلوطی از سنگ آهک آسیاب شده با پوسته صدف برای جیره طیور توصیه شده است.
کمبود فسفر در جیره باعث تحلیل مواد معدنی اسکلت در پرندگان تخم گذار می شود. نسبت کلسیم به فسفر در جیره بسیار مهم است به‌طوری که فسفر بالا در جیره با جذب کلسیم در روده تداخل ایجاد می کند و باعث کاهش کیفیت پوسته تخم مرغ می شود.
توصیه شده میزان کلسیم جیره هفت تا ده روز قبل از اولین تخم گذاری افزایش پیدا کند. رار دادن کلسیم اضافی در جیره طیور زودتر از زمان مشخص، اگر با مقدار فسفر کم در جیره همراه باشد، روی کلیه‌ها تاثیر منفی می‌گذارد.
ویتامین D برای متابولیسم کلسیم لازم است و باید در جیره مورد استفاده قرار گیرد.
مقدار مناسبی از ویتامین C در جیره به کاهش استرس کمک می‌کند. ویتامین E در شرایط استرس گرمایی استفاده می‌شود. کمبود ویتامین A در جیره باعث بروز لکه‌های خونی در تخم‌مرغ می‌شود و باعث کاهش کیفیت داخلی تخم‌مرغ می‌شود.
کیفیت آب:
کیفیت آب کیفیت پوسته تخم‌مرغ را تحت تاثیر قرار می‌دهد. آب دارای میزان بالایی از الکترولیت‌ها می‌باشد که بر روی کیفیت تخم‌مرغ تاثیر منفی می‌گذارد. آب مصرفی طیور باید بهداشتی بوده و دمای مناسبی داشته باشد.
مقدارآب مصرفی با افزایش دما کاهش می‌یابد. قرار دادن آب خنک در شرایط استرس گرمایی برای طیور بر روی کیفیت پوسته تاثیر می‌گذارد.
استرس:
استرس می‌تواند کیفیت پوسته را تحت تاثیر قرار دهد. افزایش زیاد جمعیت طیور در گله سبب بروز استرس و تولید تخم‌های بدون پوسته می شود. استرس می‌تواند سبب تاخیر در زمان تخم گذاری شود که دو حالت در این شرایط بروز می‌کند: 1- تخم‌مرغ‌های دارای پوسته نوار سفید 2- تخم‌مرغ‌های دارای پوسته ناصاف
استرس در طیور باعث افزایش تولید تخم‌های با پوسته‌های حاوی ذرات کلسیمی (ظاهراً جوش دار)، تخم‌مرغ‌های دارای پوسته ناصاف و تولید تخم‌مرغ‌های بد شکل شود.
وارد کردن استرس به طیور سبب تولید تخم‌مرغ‌های شکسته در گله می‌شود.
استرس گرمایی:
استرس گرمایی باعث کاهش اندازه تخم‌مرغ و کاهش کیفیت پوسته تخم‌مرغ می شود. استرس باعث کاهش مصرف خوراک شده و قابلیت دسترسی کلسیم خون را برای تشکیل پوسته کاهش می‌دهد.
افزودن بی کربنات سدیم به جیره در زمان تنش گرمایی باعث بهبود کیفیت پوسته تخم‌مرغ می‌شود. افزودن چربی به جیره در شرایط هوای گرم دارای اثرات سود مندی است. نیاز طیور به فسفر در شرایط گرم افزایش می‌یابد و قرار دادن آب خنک در این شرایط باعث کاهش اثر منفی استرس گرمایی می‌شود.
بیماری:
بیماری‌هایی که باعث آسیب به سلامتی طیور می‌شوند، اثرات مضری روی تولید تخم‌مرغ و کیفیت پوسته می‌گذارد. بیماری برونشیت عفونی باعث کمرنگ شدن پوسته تخم‌مرغ و در برخی موارد باعث بروز ظاهری چین خورده در تخم‌مرغ می‌شود.
بیماری‌های مختلفی ازجمله نیوکاسل، آنفولانزای مرغی،مایکو پلاسما گالی سپتیکوم و….. باعث کاهش تولید تخم‌مرغ می‌شوند.
جرب‌ها:
جرب قرمز در طیور، مهمترین انگل خارجی خون خوار در گله‌های تخم گذار و مادر است. آلودگی با این جرب باعث کاهش تولید تخم مرغ، بروز استرس، سرکوب سیستم ایمنی، پرکنی، کانیبالیسم، آنمی و مرگ می‌شود. جرب می‌تواند برخی از عوامل بیماری زا از جمله سالمونلا رامنتقل کند.
کمبودهای تغذیه ای مواد معدنی:
مواد معدنی دسته ای از مواد مغذی بوده که انرژی یا پروتئین ندارند اما برای بسیاری از فعالیت‌های شیمیایی در بدن نقش مهمی ایفا می کنند. بنابراین در جیره طیور باید مواد معدنی مختلف و ضروری حتماً در نظر گرفته شود.
فسفر:
بیش‌ترین میزان فسفر در استخوان بدن طیور قرار دارد که برای ساختمان استخوان‌ها ضروری است. هم چنین برای ساختار برخی از پروتئین‌ها و اسید آمینه‌ها،تولید تخم و سوخت و ساز انرژی در بدن طیور لازم است. منابع فسفر شامل دانه‌های غلات، پودر ماهی و پودر استخوان است.
علائم کمبود فسفر:
1-کاهش سرعت رشد
2- پوکی استخوان
3- کم شدن اشتهای طیور
- گیج زدن و حالت گنگی
پتاسیم:
طیور معمولاً کمتر در معرض کمبود پتاسیم قرار می‌گیرند. کمبود پتاسیم باعث کاهش یا توقف رشد، فلج شدن، کاهش اشتها واختلال عصبی می‌شود. پتاسیم در غلات و گیاهان به مقدار زیادی یافت می‌شود.
سدیم:
برای انتقال پیام‌های عصبی، انقباض عضلات و تعادل اسیدیته بدن و سلول‌ها لازم می‌باشد.
علائم کمبود سدیم و کلر:
- کاهش تخم گذاری
- کاهش شدید قدرت باروری خروس‌ها
- تاخیر در بلوغ جنسی
منیزیم:
این ماده برای استخوان‌ها و سوخت و ساز کربوهیدرات و چربی‌ها در بدن طیور ضروری است. از علائم کمبود منیزیم در طیور تشنج، فلج شدن و تلف شدن می‌توان اشاره کرد. ازمنابع منیزیم می‌توان به سبوس گندم یا برنج، دانه‌های روغنی و سبزیجات برگی اشاره کرد.
مواد معدنی کیلاته ای که برای بهبود پوسته تخم مرغ
محصول A-Shell شرکت سپهر ماکیان فرتاک حاوی مواد معدنی مورد نیاز بدن پرنده به صورت کیلاته بوده که این امر موجب جذب بیشتر و در نتیجه اثرگذاری بالاتر مواد معدنی در افزوده شده به خوراک خواهد شد. این مواد عمدتا عناصر معدنی کم مصرف هستند.
کلسیم:
یکی از مواد معدنی بسیار مهم در جیره طیور است که برای استخوان سازی، افزایش وزن، تولید پوسته، انقباض ماهیچه‌ها، تحریک اعصاب، تنظیم ضربان قلب و…. می‌باشد.
علائم کمبود کلسیم در جیره:
- نرمی استخوان و مشکلات حرکتی
- کاهش تولید تخم
- کاهش جوجه درآوری
- تاخیر در رشد
آهن:
برای انتقال اکسیژن در بدن و متابولیسم انرژی ضروری است. کمبود آهن باعث تنفس سخت و کم خونی در طیور می شود. آهن به مقدار زیاد در حبوبات و برگ‌های سبز وجود دارد.
مس:
جزئی از ساختمان آنزیم هارا تشکیل می‌دهد. به علاوه در تشکیل میلین نیز نقش دارد. کمبود آن باعث کاهش رشد جوجه‌ها، کمخونی، اختلال‌های عصبی و…. می‌شود.
روی:
از مهمترین مواد معدنی مورد نیاز طیور است که برای پردرآوری، رشد، تولید تخم، افزایش قدرت باروری طیور الزامی است. کمبود روی بر قدرت تولید مثل و تخم گذاری پرنده اثر منفی می‌گذارد و باعث اختلال در بینایی و سفت شدن پوست پرنده می‌شود. همچنین عقب ماندگی در رشد، نا هنجاری‌های پا و نامنظم شدن پرها از اثرات کمبود روی می‌باشد. بیشتر در غلات و سبوس یافت می‌شود.
ویتامین د (D3)
ویتامین D نقش مهمی را در جذب کلسیم در روده ایفا می کند. در واقع ویتامین D همانند یک هورمون عمل کرده و باعث افزایش گیرنده های کلسیم روی سطح روده می شود. سطح ویتامین D خوراک ارتباط مستقیمی با افزایش جذب کلسیم دارد.
محصول A-Shell حاوی عناصر معدنی ضروری برای بهبود کیفیت پوسته تخم مرغ به علاوه ویتامین های موثر می باشد. شما نیز جهت بهبود کیفیت پوسته تخم مرغ تولیدی خود با استفاده از این محصول با کارشناسان فروش ما در ارتباط باشید.
یک پاسخ
سلام من چند تا مرغ دارم که یکی شون برای اولین بار است که تخم میزاره دو روزه تخم میزاره هردو روز هم بدون پوسته است وقبل از اینکه بزاره میشکنه مشکل چیست