پرولاپس یکی از عوارض رایج در مرغان تخمگذار و مادر است که موجب تحمیل هزینه های فراوان و متعددی به پرورش دهندگان می شود. به همین خاطر شرکت افزودنی های خوراک سپهر سامان (ماکیان) فرتاک جلسه گفت و گو محور با موضوع بررسی راهکارهای درمان و پیشگیری از این بیماری با حضور اساتید و متخصصان صنعت طیور برگزار کرد که در ادامه می توانید چکیده این نشست به همراه فیلم آن را مشاهده کنید.
عارضه پرولاپس بحثی تجربی است زیرا از نظر دامپزشکی در هیچ کدام از دسته های بیماری های ویروسی، باکتریایی و متابولیکی طبقه بندی نمی شود. همچنین این عارضه درمانی نداشته و بستگی به اصلاح نژاد، ژنتیک و پرورش گله دارد. به بیانی می توان گفت پرولاپس غالبا به دلیل مشکل عمده نهاده ها مختص کشور ما است.
در اصطلاح، پرولاپس به معنی افتادن است. در علم پزشکی انسانی و بیماری های قلبی، افتادگی دریچه میترال قلب نیز از این اصطلاح استفاده می شود. اما در اصطلاح پرورش فارم تخمگذار، به معنی عدم برگشت پذیری بافت رحم و اویدوکت است.
دلایل پرولاپس در گله
ناهمگنی گله: طبیعتأ هم مرغ های ریز و هم درشت درگیر پرولاپس می شوند. اما گله هایی که اختلاف وزنی بالاتری دارند بیشتر درگیر پرولاپس می شوند. مرغان سنگین وزن به دلیل تجمع چربی و کوچک شدن مجرای خروج تخم درگیر پرولاپس شده و مرغان سبک وزن، توانایی دفع حجم 50 گرمی تخم مرغ را نداشته و این گروه نیز درگیر این عارضه خواهند شد.
تحریک ناگهانی نور: این تغییر موجب افزایش ناگهانی مصرف خوراک و چاق شدن مرغان می شود.
تخم مرغ های دو زرده: به طور میانگین در ابتدای تولید 1 تا 1.5 درصد تولید را تخم مرغ های دو زده تشکیل می دهند و در انتهای تولید به 0.5 تا 1 درصد کاهش می یابد. تخم مرغ دوزده به اندازه درشت تر خود موجب بروز پرولاپس می شود.
بیماری ها: بیماری هایی مانند برونشیت که سبب شل شدگی لیگامنت ها و کاهش خاصیت برگشت پذیری آنها می شوند. سایر عوامل مانند آلودگی قارچی، آلودگی ویروسی و نکروتیک روده به طور غیر مستقیم تا حدودی بر پرولاپس اثر گذار هستند.
عوامل مدیریتی: یکی از مجله های آمریکایی درگیری گله های سنتی مرغ تخمگذار بر پرولاپس به دلیل نشت نور مستقیم خورشید در سالن را گزارش کرده است. در واقع توزیع یکنواخت نور در سالن یکی از اعمال مدیریتی مهم در پرورش است. تراکم مرغ در قفس و گله یکی دیگر از عوامل مدیریتی موثر است. زیرا با افزایش تعداد مرغ در هر قفس، پرنده امکان نشستن در حین تخم گذاری را نداشته و ایستاده تخم می گذارد. این امر موجب تحریک نوک زنی سایر پرندگان قفس به اویدوکت و بروز کانی بالیسم و در نهایت پرولاپس در گله خواهد شد. تغییر اولگوی خوراک دهی نیز یکی دیگر از راهکار های مدیریتی پرورش دهندگان در راستای کاهش تلفات پرولاپس است. به طوری که 30 درصد دان قبل از طلوع آفتاب و 70 درصد بعدظهر در اختیار پرنده قرار می دهند این امر موجب کاهش تخم ماندگی و پرولاپس در گله می شود.
بالانس دقیق جیره: عامل مهم در این بخش، رعایت نسبت انرژی به پروتئین است. در بحث تغذیه افزایش مقدار پروتئین، متیونین، لیزین، و کولین جیره بیشتر از نیاز پرنده موجب افزایش اندازه تخم مرغ و بروز پرولاپس می شود. اسیدآمینه دیگر مانند لیزین نیز سهم عمده ای در عضله سازی و تشکیل فیبر های عضله دارد. نکته مهم دیگر رعایت نسبت اسیدهای چرب غیر اشباع به اشباع در بالانس جیره است. زیرا اسید های چرب اشباع تمایل بیشتری در ذخیره شدن به شکل تری گلیسرید در محوطه شکمی و اسید های چرب غیر اشباع تمایل کمتری در ذخیره شدن دارند.
عوامل هورمونی: گاهی تغییرات هورمونی در بدن مرغ که ما از آن غافل هستیم نیز موجب بروز پرولاپس می شود. 1 تا 2 ساعت بعد از تولید تخم مرغ، هورمون استروژن در بالاترین سطح خود است. این هورمون با اثر بر اسید چرب آرشیدونیک، پروستاگلاندین تولید می نماید. پروستاگلاندین موجب برگشت سریع بافت های رحم و اویدوکت می شود.
هفته های اول پرورش (سنین رشد) زمان توسعه دستگاه تناسلی طیور است و در صورت عدم دست یابی به وزن ایده آل، مرغ مستعد پرولاپس خواهد بود. بعد از 60 روزگی، جیره های پولت هار طوری فرموله می شوند که نیاز های تشکیل ساختار اسکلتی پرنده در آن دوره ( دوره توسعه) را تامین نمایند. در صورت عدم تامین نیاز، پرنده درگیر پرولاپس می شود. در واقع، اولین مرحله جلوگیری از پرولاپس دوره پروش است. پرنده مطابق با کاتالوگ وزن گیری مناسب و ایده آل را داشته باشد. و با تاخیر در دست یابی گله به وزن توصیه شده ریسک پرولاپس افزایش خواهد یافت. در سنین نمو بعد از اتمام رشد جوجه ( 8 هفتگی تا تولید) به فیبر جیره توجه شود. با افزایش مقدار فیبر جیره در این دوره، این عارضه کاهش می یابد.
سویه پرورشی: در خصوص خصوصیات نژادی، با مطالعه اطلاعات ارائه شده در کاتالوگ ها و بررسی نسبت درصد تخم مرغ های بزرگ بعد از 60 هفتگی می توان نسبت به درگیری سویه به پرولاپس پیش داوری کرد.
پرولاپس در دوره های مختلف تولید
درگیری پرولاپس در دوره های مختلف تولید علل گوناگونی دارد. به طور مثال، مشاهده پرولاپس در هفته اول تولید عمدتأ ناشی از پرورش نامناسب در دوره پولت است. اما در اواخر تولید مربوط به تولید تخم مرغ های بزرگ، عدم بالانس تغذیه ای و وزن گیری نامناسب در طول دوره تولید می باشد. با افزایش درصد تخمگذاری در ابتدای تولید، تلفات در گله های درگیر پرولاپس افزایش می یابد. اما در گله هایی که در اواخر تولید خود هستند در صورت درگیری به پرولاپس روند تولید تاثیری بر درصد تلفات ندارد.
بهترین راه در زمان درگیری به پرولاپس، شناسایی، تشخیص وضعیت پولت (یعنی اینکه پرولاپس در مرغان چاق رخ داده یا مرغ لاغر) است. دومین قدم بررسی جیره مصرفی پرنده می باشد. با افزایش مقدار انرژی وکاهش اندازه ذرات جیره مرغان چاق می توان مصرف خوراک و اندازه تخم مرغ را کاهش داد. در واقع تلفات پرولاپس به دو دسته تقسیم می شود. اول، تلفات مستقیم از پرولاپس و و دوم آلودگی روده با ورود پاتوژن ها به دستگاه گوارش از طریق تاخیر در برگشت بافت رحم و اویدوکت می باشد.
یک پاسخ
بسیار عالی و مفید.
علاوه بر موارد فوق میتوان به تحریک نوری زود هنگام و قبل از رسیدن میانگین وزن گله به وزن استاندارد اشاره کرد.
که بعنوان مثال وزن نرمال برای نژادهایی مثل نیک چیک و ال اس ال ۱۳۰۰ گرم وزن بدن در پولتها میباشد.
در واقع بطور خلاصه میتوان گفت که درصورتیکه بلوغ جنسی در پولتها زودتر از بلوغ جسمی اتفاق بیفتد گله قطعا دچار عارضه پرولاپس خواهد شد.
موفق باشید.