– انواع مایکوتوکسین ها

تعداد سموم قارچی شناسایی شده بیش از 300 مورد گزارش شده است اما تنها 6 نوع آنها به میزان قابل توجهی در منابع غذایی دیده می شوند.

2- 1- آفلاتوکسین ها

آفلاتوکسین ها یکی از مهلک ترین انواع سموم قارچی بوده که اثراتی از قبیل ایجاد سرطان، جهش های ژنتیکی، مرگ جنین یا تولد موزاد ناقص الخلقه و سرکوب دستگاه ایمنی بدن را در پی دارند. آنها توسط بعضی سویه های آسپیرژیلوس فلاوسیس و اکثر سویه های آسپیرژیلوس پاراسیتیکوس ایجاد می شوند. تولید آفلاتوکسین ها محدود به دوران نگهداری مواد غذایی نسیت، بلکه شروع ایجاد و انباشته شدن آن در مواد غذایی حتی پیش از برداشت محصولات کشاورزی است. آسپیرژیلوس یکی از قارچ های کپکی است که در حالت عادی روی گیاهان در حال رشد زندگی می کند، اما تنش هایی مانند خشکی فرصت را برای رشد و تولید بالای آفلاتوکسین توسطه این قارچ فراهم می سازد. آفلاتوکسین ها از راه گوارشی و تنفسی می توانند وارد بدن شده و در بافت هایی نظیر کبد، کلیه، دستگاه گوارش، سیستم ایمنی، ریه و بافت های عصبی تجمع و ایجاد اثر می کنند. این دستته از سموم به چهار نوع اصلی ب1، ب2، جی1 و جی2 (ازB1 : ،B2 ، G1 و G2 ) تقسیم شده که نوع ام1 و ام2 (M1 و M2 ) سموم ثانویه هستند که در شیر دام های مصرف کننده ی آفلاتوکسین های گروه ب مشاهده می شوند. قدرت سمیت آفلاتوکسین به این ترتیب می باشد: B1 ˃ M1 ˃ G1 ˃ B2 ˃ M2 ˃ G2 .

2- 2- تریکوتسن ها

تریکوستن ها از گونه های فوزاریوم نشات می گیرند. بیش از 20 ترکیب به طور طبیعی از فوزاریوم ها تولید می شوند که ساختارهای مشابهی نیز دارند و شامل انواعT2 ، نئوسولانیول ، دی استیل نیوالنول، دی استوکسی سیرپنال، نیوالنول ، دزوکسی نیوالنول و فوزارنون X می شوند. دزواکسی نیوالنول یا دون وومی توکسین در بیماری مسمومیت ذرت های کپک زده عامل مسمومیت بوده و علائم آن شامل عدم مصرف خوراک، توقف وزن گیری و اختلالات گوارشی بوده که در نهایت به مرگ حیوان منجر خواهد شد. تغذیه خوراک حاوی سم T2 در مقادیر بالا برای جوجه های گوشتی باعث ادم حاد حفره شکمی، خونریزی روده بزرگ، زخم های دهانی، اختلالات عصبی و نهایتاً مرگ می شود.

2- 3- زیرالنون

زیرالنون ترکیبی استروژنی است که به توکسین F2 نیز شناخته می شود. این توکسین را گونه های فوزاریوم می سازند. زیرالنون در ذرت مرطوب معمولا اواخر پائیز و زمستان و همچنین یونجه خشک کپک زده مشاهده می شود. تولید این سموم در شرایط رطوبت بالا و نوسانات دمایی پائین و متوسط تقویت می شود. این نوع سم قارچی معمولا در مقادیر بالا ایجاد مسمومیت می کند.
2- 4- اوکراتوکسین
اوکراتوکسین ها توسط گونه آسپرژیلوس اوکراسه اوس و گونه های مرتبط و همچنین پنی سیلیوم ویردی کاتوم و برخی گونه های دیگر پنی سیلیوم تولید می شود. توکسین اصلی این دسته از سموم قارچی اوکراتوکسین A بوده که مایکو توکسین قوی است و باعث صدماتی روی کلیه می شود. از این سموم اثرات ناقص الخلقه زایی در طیور به خصوص مرغ های مادر مشاهده شده است.

2- 5- فیومنسین ها

فیومنسین ها اکثرا در قارچ های فوزاریوم و آلترناریا ساخته شده و اثرات خود را روی کبد و کلیه می گذارد. همچنین این سموم در سیستم عصبی از طریق مهار تولید اسفنگولیپیدها سبب نابودی غلاف میلین می شوند. میزان سطح بی خطر فیومنسین ها در طیور گوشتی 50 قسمت در میلیون (ppm) و در طیور مادر و تخمگذار 15 قسمت در میلیون توصیه شده است.

2- 6- آلکالوییدهای ارگوت

آلکالوییدهای ارگوت در گونه های قارچ کلاویسپس ساخته می شوند که گونه ی بیماریزای گیاهی به حساب می آیند. سابقه آشنایی با این مایکوتوکسین به قرون وسطی می رسد که در انسان سبب ایجاد مسمومیت می شده است. سموم آرگوتی شامل انواع آرگوسین ،ارگومترین، کلاوین ارگوتامین ها بوده و علائم ابتدایی آن شبیه قانقاریا است.

مطلب پیشنهادی: توکسین بایندر، ابزاری برای کاهش زیست‌فراهمی مایکوتوکسین ها