شایع ترین بیماری های ویروسی در طیور

بررسی شایع ترین بیماری های ویروسی در طیور

بیماری‌های ویروسی یکی از مهم‌ترین بیماری‌های واگیردار در صنعت پرورش طیور هستند. این بیماری‌ها می‌توانند به سرعت در میان گله‌های مختلف گسترش یابند و موجب مرگ و میر بالا، کاهش تولید و ضررهای اقتصادی شوند. این بیماری‌ها از روش‌های مختلفی منتقل شده و علائم گوناگونی دارند. در این مقاله، قصد داریم به بررسی شایع ترین بیماری‌های ویروسی در طیور صنعتی بپردازیم.

 

بیماری بورس عفونی (گامبورو) (Infectious Bursal disease-IBD)

بیماری بورس عفونی در جوجه های اهلی جوان در سراسر جهان دیده می شود و توسط ویروس بیماری بورس عفونی (IBDV) ایجاد می شود. علائم بالینی شامل بی حالی، اسهال آبکی، پرهای چروکیده و کم آبی بدن است. میزان بیماری زایی بالا و میزان مرگ و میر معمولاً پایین است، اما برخی از سویه های حاد باعث مرگ و میر 60 درصد یا بالاتر می شوند. روش های تشخیص این بیماری شامل ضایعات ماکروسکوپی و میکروسکوپی در بورس فابریسیوس و شناسایی مولکولی ژنوم ویروس هستند.

نشانه های بالینی:

بسته به سویه IBDV و وجود ایمنی مادر، بیماری بورس عفونی می تواند باعث بیماری بالینی یا تحت بالینی در جوجه های جوان شود. نتایج عفونت به سن و نژاد مرغ و حدت ویروس بستگی دارد. عفونت های قبل از 3 هفتگی معمولا تحت بالینی هستند.

برخی از سویه‌های IBDV می‌توانند باعث عفونت‌های تحت بالینی در پرندگان مسن‌تر (3 تا 6 هفتگی) شوند که منجر به تلفات ناشی از راندمان غذایی ضعیف و زمان طولانی‌تر عرضه به بازار می‌شود.

علائم بالینی این بیماری معمولاً شامل موارد زیر می‌شود:

1. ضعف شدید
2. عدم هماهنگی حرکتی
3. اسهال آبکی
4. پرهای آلوده به مدفوع
5. کندن پر اطراف مقعد
6. التهاب کلوآک
7. نوشیدن آب زیاد

 

راه‌های انتقال:

• مدفوع آلوده: ویروس از طریق مدفوع پرندگان آلوده به محیط منتقل می‌شود.
• تماس مستقیم با پرندگان آلوده: از طریق تماس با پرندگان بیمار و ترشحات بدن آن‌ها.
• محیط آلوده: ویروس می‌تواند در محیط‌های آلوده مانند بستر و تجهیزات باقی بماند.
• آب و غذای آلوده: انتقال ویروس از طریق آب و غذای آلوده به پرندگان سالم.

 

تشخیص:

• علائم بالینی:  تشخیص اولیه بر اساس علائم بالینی و تاریخچه بیماری در گله‌ها انجام می‌شود.
• آزمایش‌های آزمایشگاهی:  تأیید تشخیص با استفاده از آزمایش‌هایی مانند PCR، کشت ویروس و آزمایش‌های سرولوژیک برای بررسی آنتی‌بادی‌ها.

 

درمان:

در حال حاضر درمان خاصی برای ویروس گامبورو وجود ندارد. درمان بیشتر حمایتی است و شامل تأمین شرایط مناسب تغذیه‌ای، آبیاری و کاهش استرس برای پرندگان است. در صورت بروز عفونت‌های باکتریایی ثانویه، آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است برای درمان استفاده شوند.

 

پیشگیری:

• واکسن‌سازی: مهم‌ترین روش پیشگیری، واکسیناسیون جوجه‌ها در سنین 1 تا 3 هفتگی است که ایمنی در برابر ویروس را ایجاد می‌کند.
• رعایت بهداشت محیط: ضدعفونی منظم محیط، تجهیزات و بستر مرغداری‌ها به‌طور مرتب برای جلوگیری از انتقال ویروس.
• کنترل ورود پرندگان آلوده: جلوگیری از ورود پرندگان جدید به گله‌های سالم.
• مدیریت بهداشتی: رعایت اصول بهداشت و تغذیه برای کاهش استرس و افزایش مقاومت ایمنی پرندگان.

واکسن های مرغ و سایر طیور

نکات مهم:

• این بیماری به‌طور عمده در طیور جوان به‌ویژه در سنین 3 تا 6 هفتگی شیوع دارد.
• IBDV لنفوسیت های B نابالغ را آلوده می کند و باعث سرکوب سیستم ایمنی می شود که منجر به عفونت های ثانویه در پرندگان می شود.
• برای پیشگیری و درمان، واکسیناسیون و مدیریت بهداشتی مناسب ضروری است. کنترل با استفاده از واکسیناسیون گله های مولد برای القای ایمنی مادری در جوجه های جوان انجام می شود.

 

بیماری نیوکاسل (Newcastle Disease)

بیماری نیوکاسل یک بیماری ویروسی شدید، سیستمیک و کشنده طیور ناشی از سویه های بدخیم پارامیکسوویروس پرندگان نوع 1 است. علائم بالینی در پرندگان واکسینه نشده شامل مرگ ناگهانی، بی حالی و دیسترس تنفسی است. تشخیص این بیماری بر اساس تایید آزمایشگاهی است. واکسن ها از علائم بالینی جلوگیری می کنند اما از عفونت جلوگیری نمی کنند و کنترل بیماری در مناطق آنزوتیک چالش برانگیز است.

نشانه های بالینی:

این بیماری در شکل‌های خفیف تا شدید ممکن است بروز کند و طیف وسیعی از علائم بالینی را ایجاد کند. نشانه های این بیماری شامل علایم تنفسی و گوارشی و یا علایم عصبی می باشد که در ادامه توضیح مختصری آورده ایم :

علائم بالینی عفونت با ویروس NDV فرم احشایی در جوجه ها عبارتند از:

1. بی حالی و بی اشتهایی
2. ناراحتی تنفسی ( سرفه و عطسه، خس‌خس و تنفس سریع، گاهی اوقات پرندگان صدای سوت می دهند.)
3. ترشح مخاطی شفاف از دهان
4. در موارد شدید و نوع کشنده بیماری نیوکاسل، مرگ‌ومیر طیور به‌طور ناگهانی و بدون علامت خاصی می‌تواند رخ دهد.

در زمانی که پرنده به فرم های ملایم تری از بیماری مبتلا می شود علایم زیر مشاهده می شوند:

1. اسهال آبکی، به‌طور معمول با رنگ سبز یا زرد
2. کاهش مصرف غذا و آب
3. تورم در اطراف چشم‌ها و گردن، که ممکن است در برخی موارد به‌طور خاص در ناحیه زیر چشم‌ها قابل مشاهده باشد.
4. تورم صورت و گاهی در ناحیه زیر شکم
5. کاهش یا توقف تخم‌گذاری در مرغ‌ها
6. تخم‌مرغ‌های ضعیف و بدشکل، یا تخم‌مرغ‌هایی با پوسته نرم

یافته های بالینی عفونت با فرم عصبی نیوکاسل در جوجه ها شامل دیسترس تنفسی همراه با عطسه، سرفه و ترشحات بینی است. علائم تنفسی ممکن است با علائم عصبی همراه باشد، اما معمولاً به شرح زیر است:

1. تغییرات رفتاری مانند پرش‌های غیرارادی و لرزش
2. فلج شدن در قسمت‌های مختلف بدن، به‌ویژه در پاها یا گردن
3. چرخش سر و گردن
4. انقباض عضلات (همچنین به‌عنوان “پیچ‌خوردن گردن” شناخته می‌شود)

 

راه‌های انتقال:

• تماس مستقیم با پرندگان آلوده: ویروس از طریق ترشحات تنفسی، مدفوع و تماس مستقیم بین پرندگان منتقل می‌شود.
• محیط آلوده: ویروس می‌تواند در بستر، تجهیزات و سایر ابزارهای مرغداری برای مدت زمان طولانی باقی بماند.
• آب و غذای آلوده: انتقال ویروس از طریق آب و غذای آلوده به پرندگان سالم.
• حشرات و ناقلان: برخی از حشرات می‌توانند ویروس را منتقل کنند.
• حمل و نقل پرندگان آلوده: جابه‌جایی پرندگان آلوده از یک مکان به مکان دیگر یکی از راه‌های انتقال بیماری است.

 

 

تشخیص:

• علائم بالینی: تشخیص اولیه بر اساس علائم بالینی و تاریخچه بیماری در گله‌ها انجام می‌شود.
• آزمایش‌های آزمایشگاهی: تایید تشخیص از طریق آزمایش‌های ویروسی مانند PCR، ELISA و کشت ویروس.

 

درمان:

در حال حاضر هیچ درمان خاصی برای بیماری نیوکاسل وجود ندارد و درمان بیشتر حمایتی است که شامل مدیریت بهداشت، تأمین تغذیه و آبیاری مناسب و کاهش استرس برای پرندگان است. در صورتی که عفونت‌های باکتریایی ثانویه رخ دهد، آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت‌های باکتریایی ممکن است استفاده شوند.

 

پیشگیری:

• واکسن‌سازی: واکسیناسیون یکی از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از بیماری نیوکاسل است. واکسن‌های مختلفی برای محافظت در برابر انواع مختلف ویروس نیوکاسل وجود دارند و باید طبق برنامه‌های واکسیناسیون به پرندگان تزریق شوند.
• رعایت بهداشت و ضدعفونی محیط: ضدعفونی منظم محیط، تجهیزات و بستر مرغداری‌ها برای جلوگیری از انتقال ویروس.
• کنترل ورود پرندگان آلوده: جلوگیری از وارد کردن پرندگان جدید به گله‌های سالم.
• کنترل تردد در مرغداری‌ها: محدود کردن رفت‌وآمد افراد و ماشین‌آلات به مرغداری‌ها و ضدعفونی کردن آنها.

 

نکات مهم:

• بیماری نیوکاسل در شکل‌های مختلفی وجود دارد، از انواع خفیف (که ممکن است علائم کمی ایجاد کند) تا انواع شدید و کشنده.
• ویروس نیوکاسل از طریق هوا، آب و تغذیه، تماس با پرندگان بیمار یا محصولات آلوده منتقل می‌شود.
• پیشگیری از طریق واکسیناسیون، مدیریت بهداشتی و قرنطینه مناسب برای کنترل شیوع بیماری ضروری است.

آنفولانزای پرندگان (AI)

آنفلوانزای پرندگان یک عفونت ویروسی است که در طیور اهلی و طیف وسیعی از پرندگان دیگر یافت می‌شود. برخی از گونه‌های آن به‌طور پراکنده به پستانداران وحشی و اهلی و انسان نیز سرایت می‌کنند. پرندگان آبزی وحشی و پرندگان ساحلی اغلب ناقلین تحت بالینی ویروس هستند.

در طیور، سویه های با بیماری زایی کم می توانند باعث عفونت های تحت بالینی شوند. با این حال، برخی از سویه ها به طور معمول باعث علائم تنفسی یا کاهش تولید تخم می شوند. سویه های با بیماری زایی بالا ممکن است باعث نارسایی گسترده اندام ها و مرگ ناگهانی شوند که اغلب با میزان بالایی از مرگ و میر همراه است.

تشخیص بر اساس تشخیص ژنوم ویروس یا آنتی بادی های خاص یا جداسازی ویروس است. آنتی بیوتیک ها ممکن است به کنترل عفونت باکتریایی ثانویه در گله های تحت تأثیر سویه های کم بیماری زایی کمک کنند. داروهای ضد ویروسی تایید یا توصیه نمی شوند. واکسن ها می توانند مقاومت در برابر عفونت را تا حد زیادی افزایش دهند و از بروز علائم بالینی جلوگیری کنند. همچنین می توانند پخش ویروس را در گله های آلوده کاهش دهند.

نشانه های بالینی:

علائم بالینی، شدت بیماری و میزان مرگ و میر آنفلوانزای پرندگان بسته به سویه ویروس AI و گونه میزبان متفاوت است. ویروس‌های آنفولانزای پرندگان با بیماری‌زایی کم ( Low Pathogenic Avian Influenza یا(LPAI ، معمولاً علایم خفیفی در پرندگان ایجاد می‌کنند. این علایم ممکن است نسبت به انواع با بیماری‌زایی بالا (HPAI) کمتر مشهود و کمتر خطرناک باشند.

بیماری های رایج در طیور و بررسی 5 مورد از مهمترین آنها

 

علایم بالینی آنفولانزای پرندگان با بیماری‌زایی کم:

1. کاهش یا از دست دادن اشتها: پرندگان ممکن است تمایل کمتری به خوردن داشته باشند، ولی این مشکل معمولاً به صورت محدود و موقتی است.
2. کاهش تولید تخم: در مرغ‌ها، کاهش در تعداد تخم‌گذاری یا حتی توقف موقت تخم‌گذاری مشاهده می‌شود.
3. بی‌حالی و کم‌تحرکی: پرندگان ممکن است کمی خسته‌تر از حالت عادی باشند، اما در بسیاری از موارد این علایم بسیار خفیف هستند و به طور طبیعی بهبود می‌یابند.
4. ترشحات خفیف از بینی و چشم‌ها: ترشحات چشمی و بینی ممکن است وجود داشته باشد، ولی معمولاً به صورت شفاف یا کمی کدر هستند.
5. سوء هضم یا اسهال خفیف: ممکن است برخی پرندگان دچار اسهال خفیف شوند، ولی این مشکل معمولاً جدی نیست.
6. تغییرات رفتاری ملایم: پرندگان ممکن است کمی آرام‌تر یا گوشه‌گیرتر از حد معمول شوند.
7. تورم خفیف: در برخی موارد، تورم خفیفی در نواحی صورت یا گردن پرنده مشاهده می‌شود، ولی این تورم معمولاً به حدی نیست که مشکل جدی ایجاد کند.

اسهال مرغ و روش های پیشگیری و درمان آن

در صورتی که ویروس آنفولانزا با بیماری‌زایی کم باشد، این علایم معمولاً خود به خود و بدون درمان خاصی بهبود می‌یابند. با این حال، حتی در این شرایط نیز مهم است که اقدامات پیشگیرانه انجام شود تا از شیوع بیماری جلوگیری شود، زیرا در برخی شرایط ممکن است این ویروس به سویه‌های بیماری‌زاتر تبدیل شود.

علایم بالینی آنفولانزای پرندگان با بیماری‌زایی بالا:

ویروس‌های آنفولانزای پرندگان با بیماری‌زایی بالا (HPAI) می‌توانند علایم بالینی شدیدی ایجاد کنند که می‌تواند به سرعت باعث مرگ و میر بالا در گله‌های پرندگان شود.

این علایم عبارتند از:

1. مرگ ناگهانی: یکی از ویژگی‌های بارز ویروس‌های با بیماری‌زایی بالا این است که می‌توانند باعث مرگ ناگهانی و سریع پرندگان شوند، حتی بدون علایم واضح پیش از مرگ.
2. کاهش شدید یا از دست دادن اشتها: پرندگان مبتلا به این ویروس به طور چشمگیری از خوردن غذا خودداری می‌کنند و ممکن است کاملاً بی‌اشتها شوند.
3. تورم و تغییرات فیزیکی: تورم شدید در صورت، گردن، و پاها می‌تواند مشاهده شود. پرندگان ممکن است به طور واضح تغییراتی در ظاهرشان پیدا کنند، از جمله تغییر رنگ پوست به آبی، بنفش یا قرمز.
4. مشکلات تنفسی: مشکلات تنفسی مانند خس‌خس، نفس کشیدن سخت، و تنفس پر سر و صدا ممکن است دیده شود. همچنین ممکن است ترشحات مخاطی از بینی و چشم‌ها به میزان زیاد ترشح شود.
5. فلج و ناتوانی حرکتی: در برخی از پرندگان مبتلا، فلج و ناتوانی در حرکت مشاهده می‌شود. این فلج ممکن است در پاها، گردن یا بال‌ها دیده شود.
6. اسهال شدید: پرندگان مبتلا به این ویروس ممکن است دچار اسهال شدید و به طور غیرمعمول مایع باشند. این اسهال ممکن است به رنگ سبز، زرد یا حتی خون‌آلود باشد.
7. اختلالات عصبی: برخی پرندگان ممکن است دچار تشنج، لرزش بدن، چرخش غیرطبیعی یا رفتارهای غیرعادی مانند کج شدن گردن شوند.
8. افزایش مرگ و میر: در صورت شیوع بیماری در یک گله، میزان مرگ و میر می‌تواند بسیار بالا باشد و ظرف چند ساعت تا چند روز، تعداد زیادی از پرندگان می‌میرند.
9. افت شدید در تولید تخم: در مرغ‌ها، تولید تخم به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد یا کاملاً متوقف می‌شود. در برخی موارد، تخم‌ها ممکن است دارای پوسته‌های نرم یا تغییرات ظاهری باشند.

نکات مهم:

• ویروس های آنفلوانزای پرندگان به صورت فصلی در پرندگان آبزی مهاجر و پرندگان آبزی تحت بالینی مبتلا شناسایی می شوند.

• دو نوع بالینی آنفولانزای پرندگان در طیور رخ می‌دهد: شکل کم بیماری‌زایی (LPAI)، عفونت‌های تحت بالینی، بیماری‌های تنفسی، یا کاهش تولید تخم‌مرغ و فرم با بیماری زایی بالا (HPAI)، به عنوان بیماری سیستمیک شدید با نارسایی ارگان های متعدد و میزان مرگ و میر بالا.

• پیشگیری از طریق حذف راهبردهای امنیت زیستی و واکسیناسیون است. با این حال، واکسیناسیون در بسیاری از کشورها بسیار تنظیم شده و محدود شده است.

• ویروس‌های آنفولانزای پرندگان با بیماری‌زایی بالا می‌توانند در انسان‌ها نیز خطرناک باشند، به‌ویژه برای کسانی که با پرندگان در تماس هستند، بنابراین رعایت اقدامات پیشگیرانه مانند جدا کردن پرندگان آلوده، شستشوی دقیق دست‌ها، و استفاده از لباس محافظ ضروری است.

• اگر علایم مشابه این بیماری در یک گله مشاهده شد، باید فوراً با دامپزشک مشورت کرده و اقدامات بهداشتی و قرنطینه‌ای را برای جلوگیری از شیوع بیماری انجام داد.

برونشیت عفونی (Infectious bronchitis-IB)

برونشیت عفونی یک بیماری حاد و بسیار مسری دستگاه تنفسی فوقانی در جوجه ها است. ویروس برونشیت عفونی (IBV) یک گاماکرونا ویروس پرندگان است که فقط در جوجه ها باعث بیماری می شود. با این حال، این ویروس در قرقاول و طاووس نیز یافت شده است که می توانند تحت بالینی آلوده شوند.

علاوه بر علائم تنفسی، کاهش تولید و کیفیت تخم‌مرغ نیز از علائم بالینی شایع هستند. نفریت نیز می‌تواند توسط برخی از سویه‌های ویروس برونشیت عفونی (IBV)، ایجاد شود. واکسن های زنده، ضعیف شده و کشته شده (غیرفعال) برای پیشگیری از این بیماری موجود هستند.

علایم بالینی بیماری برونشیت عفونی:

1. مشکلات تنفسی:
   • خس‌خس یا صدای تنفس پر سر و صدا
   • تنفس سریع و سطحی
   • مشکل در تنفس و تنگی نفس
   • سرفه‌های مکرر و خشک
2. ترشحات از بینی و چشم‌ها:
   • ترشحات آبکی و شفاف از بینی (در مراحل اولیه) که ممکن است بعداً کدر شود.
   • ترشحات چشمی که می‌تواند آبکی یا چرکی باشد.
3. کاهش یا از دست دادن اشتها:
   • مرغ‌ها و پرندگان مبتلا ممکن است تمایل کمتری به خوردن غذا و نوشیدن آب داشته باشند.
4. کاهش تولید تخم:
   • در مرغ‌های تخم‌گذار، این بیماری می‌تواند باعث کاهش شدید در تعداد تخم‌گذاری یا توقف موقت تخم‌گذاری شود.
   • تخم‌های تولید شده ممکن است کیفیت پایین‌تری داشته باشند، مانند پوسته‌های نرم یا نازک.
5. بی‌حالی و ضعف عمومی:
   • پرندگان مبتلا به برونشیت عفونی معمولاً بی‌حال و کم‌تحرک هستند.
   • ممکن است بیشتر از حالت عادی استراحت کنند و فعالیت کمتری داشته باشند.
6. تورم صورت و گردن:
   • در برخی موارد، تورم در نواحی صورت، گردن و بال‌ها دیده می‌شود.
7. اسهال:
   • برخی از پرندگان مبتلا ممکن است دچار اسهال شوند، که ممکن است در برخی از موارد به رنگ سفید یا سبز باشد.
8. مشکلات عصبی (در برخی سویه‌ها):
   • در برخی سویه‌های ویروس برونشیت عفونی، مشکلات عصبی مانند کج شدن گردن، لرزش و حرکات غیرطبیعی ممکن است مشاهده شود.
9. علایم قلبی و گوارشی (در سویه‌های خاص):
   • در برخی سویه‌های این بیماری، ویروس ممکن است به سایر ارگان‌ها مانند قلب یا سیستم گوارشی نیز آسیب بزند و علایم دیگری مانند تورم شکم یا مشکلات قلبی ایجاد کند.

 

مدت زمان و شدت علایم:

• در بیشتر موارد، علایم برونشیت عفونی در پرندگان جوان و سالم به مدت چند روز ادامه پیدا می‌کند و ممکن است خودبه‌خود بهبود یابند، به‌ویژه اگر سویه ویروس خفیف باشد.
• در صورتی که سویه ویروس شدیدتر باشد یا عفونت با سایر بیماری‌ها همراه باشد، ممکن است بیماری طولانی‌تر و حتی کشنده شود.

 

اقدامات پیشگیرانه:

• واکسیناسیون: استفاده از واکسن‌های برونشیت عفونی برای جلوگیری از ابتلا به ویروس.
• قرنطینه: جداسازی پرندگان جدید از سایر گله‌ها و رعایت قرنطینه در صورت مشاهده علایم.
• حفظ بهداشت: رعایت اصول بهداشتی مانند ضدعفونی کردن تجهیزات، کف‌سازی مناسب و تهویه مناسب سالن‌ها.

آبله طیور

بیماری آبله یک عفونت ویروسی شایع در سراسر جهان در مرغ و بوقلمون است. ضایعات ندولار روی پوست بدون پر در فرم پوستی رایج است. در فرم دیفتریتیک که بر دستگاه گوارش فوقانی و مجاری تنفسی تأثیر می گذارد، ضایعات از دهان تا مری و در مخاط نای رخ می دهد. واکسیناسیون می تواند از بیماری جلوگیری کرده و گسترش را در گله های مبتلا محدود کند.

 

علائم بیماری آبله طیور:

1. زخم‌های پوستی: در این بیماری، زخم‌هایی بر روی پوست و قسمت‌های بدون پر مانند صورت، گردن، پاها و همچنین در نزدیکی چشم‌ها و منقار ظاهر می‌شود. این زخم‌ها به شکل برجسته و سخت بوده و معمولاً با بافت‌های سفید یا زرد پوشیده می‌شوند.
2. زخم‌های درون دهان و دستگاه تنفسی: در برخی موارد، زخم‌ها در دهان، حلق و حنجره به وجود می‌آیند که می‌تواند مشکلات تنفسی و بلعیدن را برای پرنده ایجاد کند.
3. تغییرات رفتاری: پرندگان ممکن است بی‌حوصله، کم‌تحرک و کم‌خوراک شوند.

 

راه‌های انتقال:

• ویروس آبله طیور از طریق تماس مستقیم با پرندگان مبتلا یا از طریق حشرات (مانند پشه‌ها) که خون پرندگان آلوده را می‌مکند، منتقل می‌شود.
• آب و غذا که آلوده به ویروس باشد، نیز می‌تواند عامل انتقال باشد.

 

درمان و پیشگیری:

• برای درمان بیماری آبله طیور دارویی خاص وجود ندارد، اما می‌توان از طریق مراقبت‌های حمایتی مانند جلوگیری از عفونت‌های ثانویه و تأمین شرایط بهداشتی مناسب به بهبود پرنده کمک کرد.
• واکسیناسیون علیه ویروس آبله طیور در مناطقی که این بیماری شایع است، برای پیشگیری توصیه می‌شود.
• همچنین، اقدامات بهداشتی و ضدعفونی کردن تجهیزات و محیط زندگی پرندگان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

این بیماری معمولاً برای انسان خطرناک نیست، ولی در برخی مواقع می‌تواند تأثیرات منفی جدی بر صنعت طیور داشته باشد.

بیماری مارک Marek disease

بیماری مارک یک بیماری ویروسی بسیار واگیردار در طیور است که توسط ویروس مارک (MDV) ایجاد می‌شود. این بیماری به‌ویژه در مرغ‌های جوان شایع است و می‌تواند تأثیرات شدیدی بر سلامت طیور داشته باشد. علائم آن شامل لاغری، فلج شدن پاها و بال‌ها، مشکلات عصبی، تومورهای داخلی (مثل تومورهای کبد و قلب) و کاهش عملکرد تخم‌گذاری است. بیماری مارک معمولاً از طریق تماس با پرندگان مبتلا یا از طریق محیط آلوده منتقل می‌شود.

ویروس مارک می‌تواند به مدت طولانی در محیط باقی بماند و منجر به ابتلا و انتشار بیماری در گله‌های طیور شود. برای پیشگیری از این بیماری، واکسیناسیون طیور در سنین اولیه یک روش موثر است.

 

 

علائم بیماری مارک:

1. علائم عصبی: یکی از اصلی‌ترین علائم این بیماری، بروز علائم عصبی مانند فلج شدن پاها یا بال‌ها، کج شدن گردن، اختلال در حرکت و ناتوانی در ایستادن است.
2. تومورها: این بیماری باعث بروز تومورها و ضایعات در اندام‌های داخلی مانند کبد، طحال، ریه‌ها و سیستم عصبی می‌شود. این تومورها معمولاً در نقاط مختلف بدن پرنده دیده می‌شوند.
3. مشکلات تنفسی: پرندگان ممکن است دچار مشکلات تنفسی مانند تنفس سریع و سطحی شوند.
4. کاهش وزن و بی‌حالی: پرندگان مبتلا ممکن است اشتهای خود را از دست بدهند و کاهش وزن شدید را تجربه کنند.

راه‌های انتقال بیماری:

• تماس مستقیم: ویروس مارک از طریق تماس مستقیم با پرندگان آلوده (از طریق ترشحات بدن، مدفوع یا پوست) منتقل می‌شود.
• گرد و غبار و هوا: این بیماری می‌تواند از طریق ذرات هوا یا گرد و غبار حاوی ویروس در محیط پخش شود.
• حشرات: حشرات نیز ممکن است ویروس را منتقل کنند.

 

پیشگیری و درمان:

• واکسیناسیون: مهم‌ترین روش پیشگیری از بیماری مارک، واکسیناسیون پرندگان در سنین ابتدایی است. واکسن‌ها معمولاً در روزهای اول زندگی پرندگان تزریق می‌شوند و باعث محافظت در برابر ویروس می‌گردند.
• کنترل بهداشتی: رعایت بهداشت دقیق در فارم‌های پرورش طیور و کنترل مناسب برای جلوگیری از گسترش ویروس از دیگر روش‌های پیشگیری است.
• درمان: متأسفانه هیچ درمان خاصی برای بیماری مارک وجود ندارد و درمان‌ها معمولاً به کنترل علائم و مراقبت حمایتی محدود می‌شوند.

این بیماری می‌تواند تأثیرات اقتصادی زیادی بر صنعت طیور داشته باشد، به خصوص در مناطقی که نرخ ابتلا بالا است.

 

لارنگو تراکوئیت عفونی Infectious Laryngotracheitis-ILT

لارنگو تراکوئیت عفونی یک بیماری ویروسی است که به طور خاص بر سیستم تنفسی پرندگان تأثیر می‌گذارد. این بیماری توسط ویروس لارنگو تراکوئیت عفونی (ILTV) ایجاد می‌شود و عمدتاً در طیور صنعتی و مرغ‌ها مشاهده می‌شود.

علائم بالینی:

1. مشکلات تنفسی: یکی از علائم اصلی این بیماری، بروز مشکلات تنفسی مانند تنگی نفس، تنفس صدادار، و نفس زدن سریع و سطحی است.
2. ترشح از چشم و بینی: پرندگان مبتلا به این بیماری معمولاً دچار ترشح غلیظ و گاهی خون آلود از چشم‌ها و بینی خود می‌شوند.
3. سرفه و عطسه: سرفه‌های مکرر و عطسه از دیگر علائم رایج است که می‌تواند به دلیل التهاب در نای و نایژه‌ها باشد.
4. خونریزی در نای: در مراحل پیشرفته بیماری، ممکن است خونریزی‌های داخلی در نای و نایژه‌ها دیده شود، که می‌تواند منجر به تولید ترشحات خونی شود.
5. کاهش اشتها و بی‌حالی: پرندگان مبتلا معمولاً دچار کاهش اشتها، کاهش وزن، و بی‌حالی می‌شوند.
6. مرگ ناگهانی: در برخی موارد، به ویژه در فارم‌های پرورش مرغ صنعتی، این بیماری می‌تواند منجر به مرگ ناگهانی پرندگان شود.

 

راه‌های انتقال بیماری:

• تماس مستقیم: ویروس این بیماری از طریق ترشحات تنفسی، مدفوع و سایر ترشحات بدن پرندگان آلوده به پرندگان سالم منتقل می‌شود.
• حشرات و ابزار آلوده: حشرات و تجهیزات آلوده مانند قفس‌ها، ظرف آب و غذا و دستکش‌های کارگران می‌توانند منبع انتقال ویروس باشند.
• هوای آلوده: در صورتی که مرغداری‌ها به خوبی تهویه نشوند، ویروس می‌تواند از طریق هوای آلوده به سایر پرندگان منتقل شود.

 

پیشگیری و درمان:

• واکسیناسیون: واکسیناسیون یکی از بهترین روش‌های پیشگیری از بیماری لارنگو تراکوئیت عفونی است. واکسن‌ها معمولاً به صورت زنده و یا کشته برای پرندگان به کار می‌روند.
• کنترل بهداشتی: بهداشت محیط، ضدعفونی کردن تجهیزات، و جداسازی پرندگان آلوده از سایر پرندگان به شدت توصیه می‌شود. همچنین، استفاده از تهویه مناسب در مرغداری‌ها برای کاهش خطر گسترش بیماری اهمیت دارد.
• درمان: هیچ درمان خاصی برای ویروس لارنگو تراکوئیت عفونی وجود ندارد، اما می‌توان از داروهای آنتی‌بیوتیک برای کنترل عفونت‌های باکتریایی ثانویه استفاده کرد. همچنین، اقدامات حمایتی برای کاهش استرس و بهبود شرایط عمومی پرندگان مفید است.

این بیماری می‌تواند تهدید بزرگی برای صنعت مرغداری باشد و در صورت عدم کنترل، می‌تواند منجر به ضررهای اقتصادی قابل توجهی شود.

 

سندرم افت تولید تخم مرغ (Egg Drop Syndrome – EDS)

سندرم افت تولید تخم‌مرغ یک بیماری ویروسی است که در مرغ‌های تخم‌گذار رخ می‌دهد. عامل این بیماری ویروس سندرم افت تولید تخم‌مرغ (Egg Drop Syndrome virus – EDSV) است که  به طور خاص بر تخم‌گذاری تأثیر گذاشته و باعث کاهش شدید تولید و کیفیت تخم‌مرغ می‌شود.

 

علائم بیماری:

1. کاهش تولید تخم‌مرغ: یکی از اصلی‌ترین علائم بیماری EDS کاهش شدید در میزان تولید تخم‌مرغ است که می‌تواند تا حد زیادی کاهش یابد.
2. تخم‌مرغ‌های غیرعادی: تخم‌مرغ‌های تولیدی ممکن است دارای پوسته‌های نازک، ضعیف، یا حتی بدون پوسته باشند. در برخی موارد، تخم‌مرغ‌ها ممکن است به رنگ‌های غیرطبیعی مانند سفید یا سبز تولید شوند.
3. آسیب به تخمدان‌ها: ویروس می‌تواند باعث التهاب و آسیب به تخمدان‌ها شود و روند تولید تخم‌مرغ را مختل کند.
4. بی‌حالی و کاهش اشتها: مرغ‌ها ممکن است بی‌حوصله، کم‌تحرک و کم‌خوراک شوند، اگرچه این علائم به طور مستقیم به خود بیماری مربوط نمی‌شود، اما می‌تواند ناشی از تاثیر بیماری بر بدن پرنده باشد.
5. تورم و التهاب در دستگاه تناسلی: در برخی موارد، دستگاه تناسلی مرغ‌ها ممکن است دچار التهاب و تورم شود.

 

راه‌های انتقال:

• تماس مستقیم با پرندگان آلوده: ویروس از طریق ترشحات تنفسی، مدفوع و سایر ترشحات بدن پرندگان آلوده به پرندگان سالم منتقل می‌شود.
• تجهیزات و مواد آلوده: وسایل پرورش و غذا و آب آلوده می‌توانند ویروس را منتقل کنند.
• حشرات: حشرات می‌توانند به عنوان ناقل ویروس عمل کنند و ویروس را بین پرندگان گسترش دهند.

 

پیشگیری و درمان:

1. واکسیناسیون: معمولاً در مرغ‌های جوان قبل از شروع تخم‌گذاری انجام می‌شود.
2. کنترل بهداشت: رعایت بهداشت در فارم‌های پرورش طیور، ضدعفونی کردن تجهیزات، و مراقبت از محیط زندگی پرندگان می‌تواند به کاهش انتشار ویروس کمک کند.
3. جلوگیری از تماس با پرندگان آلوده: جداسازی پرندگان سالم از پرندگان مبتلا و جلوگیری از تماس با منابع آلوده، یکی از اقدامات مهم برای پیشگیری است.
4. مراقبت‌های حمایتی: در صورت ابتلا به بیماری، درمان خاصی برای ویروس وجود ندارد، اما می‌توان از داروهای آنتی‌بیوتیک برای جلوگیری از عفونت‌های باکتریایی ثانویه و بهبود شرایط عمومی پرندگان استفاده کرد.