بنتونیت در خوراک دام و طیور و چالش های مصرف آن

بنتونیت چیست و در خوراک دام و طیور چه کاربرد هایی دارد، در این مطلب به بررسی بنتونیت در خوراک دام و طیور میپردازیم.

چرا بنتونیت را در خوراک دام و طیور کاهش دهیم؟

بنتونیت چیست؟ بنتونیت با نام لاتین Bentonite نوعی رس با دانه های ریز فیلوسیلیکاتی است. بنتونیت ها به طور عمومی متورم شونده هستند. آن ها دارای خواص آلومینوسیلیکاتی هستند و در دسته ی سیلیکات های سه لایه قرار می گیرند. بنتونیت ها دارای لایه های چهار وجهی و هشت وجهی هستند. همچنین یکی از مهمترین شاخصه های آن ها قطبی بودن است. این مسئله به بنتونیت از یک سو قابلیت های کاربردی و از سوی دیگر چالش هایی را داده است.

بنتونیت در خوراک دام و طیور چه کاربردهایی دارد؟

بنتونیت دارای کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف می باشد. اما در صنعت دامپروری با توجه به قیمت پایین استفاده از آن رواج یافته است. به ویژه در کشور ایران که دارای معادن قابل توجهی از این کانی معدنی می باشد. در ادامه به برخی از کاربردهای رایج بنتونیت خواهیم پرداخت.

بنتونیت در خوراک دام و طیور بصورت پلت بایندر

پلت بایندر یا پلت چسبان بودن از ویژگی های کاربردی بنتونیت است که در کارخانجات خوراک دام و طیور استفاده از آن را بسیار افزایش داده است. بنتونیت با جذب رطوبت در کاندیشنر و متورم شدن باعث افزایش استحکام خوراک پلت می شود. با این وجود خاصیت فلزی و کانی بودن بنتونیت مسئله ای است که از چشم تولیدکنندگان خوراک پنهان مانده است. چرا که استفاده از آن در کوتاه مدت اقتصادی است، اما در بلند مدت آثار زیانباری را برای دستگاه های تولید خوراک پلت دارد.

استفاده از بنتونیت به عنوان پلت بایندر باعث افزایش فرسایش دای و رولر و همچنین کیپ شدن بیشتر منافذ دای می شود. از طرفی بنتونیت برای اثربخشی باید به میزان نسبتا زیادی در خوراک استفاده شود (بین 0.2 الی 0.5 درصد فرمول تولیدی).

پلت بایندر فرتاک

توکسین بایندر

توکسین بایندرها غیرفعال کننده ی سموم قارچی هستند. از آنجا که سموم قارچی تنوع زیادی دارند امروزه ترکیبات متفاوتی به عنوان توکسین بایندر پیشنهاد شده اند. یکی از کاربردی ترین توکسین بایندرها برای مقابله با مایکوتوکسین های قطبی نظیر آفلاتوکسین ها بنتونیت است. قیمت پایین و توان نسبتا بالا در این زمینه بنتونیت را تبدیل به یکی از گزینه های اصلی برای مقابله با آفلاتوکسین کرده است. میزان مورد نیاز بنتونیت جهت غیرفعال کردن آفلاتوکسین ها بسیار کمتر از میزان مورد استفاده به عنوان پلت بایندر است.

توکسین بایندر ۸ جزئی

بافر شکمبه

بنتونیت خاصیت بافری نیز دارد. ارائه دهندگان ترکیبات بافری بنتونیت را به عنوان یکی از اقلام بافرهای خود استفاده می کنند. همچنین استفاده از بنتونیت به تنهایی در بسیاری از دامداری ها رواج دارد.

جاذب رطوبت بستر

خاصیت جذب آب بالا توسط بنتونیت باعث شده است به عنوان یک افزودنی و یا بستر کامل در پرورش دام، طیور و حیوانات خانگی نظیر سگ و گربه کاربرد پیدا کند. استفاده از بنتونیت در بستر پرنده های پرورشی به خصوص مرغ گوشتی و مادر که در بستر پرورش می یابند باعث بهبود کیفیت بستر، کاهش آمونیاک محیط، مشکلات ریوی و پا می شود.

بستر مرغداری باید چه شرایطی داشته باشد

جنبه های منفی استفاده از بنتونیت چیست؟

همان طور که گفته شد استفاده از بنتونیت در تغذیه دام و طیور در کنار مزایا، معایبی را نیز در بر دارد. در سال های اخیر با افزایش مطالعه ی متخصصان تغذیه در خصوص اثرات بنتونیت بر عملکرد دام و طیور و همچنین تقابل آن با درمان آنتی بیوتیکی در هنگام بروز بیماری ها استفاده از این ماده ی معدنی رو به کاهش است. در ادامه به برخی از این اثرات اشاره خواهیم کرد.

کاهش جذب ویتامین ها و مواد معدنی

قطبی و متخلخل بودن بنتونیت همانگونه که سبب جذب رطوبت و مایکوتوکسین ها می شود، امکان جذب مواد معدنی یونی مثبت از قبیل کلسیم، منیزیم، منگنز، روی و سدیم را کاهش می دهد. همچنین ویتامین A نیز که دارای خاصیت قطبی است ممکن است توسط بنتونیت جذب و از دسترس خارج شود. این مسئله احتمالا دام یا پرنده را با خطرات ناشی از کمبود این مواد معدنی و ویتامین ها مواجه می کند.

مشکلات پا و لنگش در دام یا پرنده می تواند ناشی از استفاده ی زیاد از بنتونیت در فرمولاسیون جیره ی آن ها باشد. از دیگر سو استفاده از بنتونیت به عنوان پلت بایندر در خوراک آبزیان با توجه به میزان بالای چربی ممکن نیست.

بررسی لنگش در طیور

علت کاهش عملکرد آنتی بیوتیک ها در مصرف بنتونیت چیست؟

بنتونیت قابلیت ترکیب با آنتی بیوتیک هایی نظیر تیل مایکوزین و تایلوزین را دارد. این مسئله باعث کاهش یا عدم تاثیر استفاده از این داروها می شود. به عنوان مثال شرکت الانکو که از عرضه کنندگان بزرگ تایلوزین مخصوص دام و طیور است، در توصیه های مصرفی همراه با محصول در مورد استفاده از بنتونیت هشدار داده است. در تحقیقات دیگری که در این خصوص صورت گرفته است، استفاده از یک تا دو کیلوگرم بنتونیت در هنگام مصرف تایلوزین باعث کاهش عملکرد این دارو شده است.

پلت بایندر غیر رسی جایگزین بنتونیت

با توجه به چالش هایی که بنتونیت در دام و طیور ایجاد می کند، استفاده از پلت بایندر های غیر رسی و سایر جایگزین های آن در صنایع تغذیه ی دام و طیور رواج یافته است. محصول A-BIND تولیدی شرکت سپهر ماکیان فرتاک یک پلت بایندر غیر رسی است که دارای صمغ ها و رزین های طبیعی و سنتتیک، نشاسته ذرت و گلوتن گندم است. همچنین این محصول دارای دوز مصرف پایینی بوده و اثرات منفی بنتونیت بر استهلاک خط تولید و تقابل تغذیه ای را ندارد. جهت کسب اطلاعات بیشتر و خرید این محصول می توانید از طریق راه های ارتباطی با کارشناسان فروش ما در تماس باشید.