مقدار مصرف خوراک طیور مستقیما بر عملکرد طیور تاثیر گذار بوده و بسته به عوامل تغذیه ای، محیطی و فیزیولوژیکی پرنده متفاوت است. هر یک از عوامل بسته به مقدار تاثیر گذاری خود، اثرات منفی و مثبتی بر مقدار مصرف خوراک طیور می گذارند. این مقاله، نوع اثر گذاری هریک از این پارامترها را بیان کرده است با ما همراه باشید.
عوامل موثر بر مصرف خوراک طیور
مصرف خوراک بر افزایش وزن بدن، بازدهی عملکرد طیور تاثیر می گذارد زیرا خوراک مصرفی از مواد مغذی مورد نیاز برای رشد بدن، ساختمان اسکلتی و عملکردهای تولید مثلی تشکیل شده است همچنین همبستگی مثبتی بین مصرف خوراک و رشد طیور وجود دارد.
عوامل تغذیه ای (انرژی، پروتئین، مواد معدنی، ترکیبات ضد تغذیه ای) و غیر تغذیه ای (دما، تهویه، روشنایی، مدیریت گله، چالش های بیماری و استرس ایمنی ) به نوبه خود بر مصرف خوراک تأثیر می گذارند. فاکتورهای تغذیه ای بر مصرف خوراک همه سالن پرورشی تاثیر گذارند اما در مقابل؛ عوامل غیر تغذیه ای موجب کاهش یکنواختی گله شده و عمیق ترین اثرات را بر تغییرات مصرف خوراک سالن پرورشی می گذارند. اصلاح مشکل کاهش مصرف خوراک اغلب دشوار است، مگر اینکه بررسی کاملی از خوراک و شیوه های مدیریت انجام شود در ادامه به بررسی اغلب پارامتر های اثر گذار بر مصرف خوراک طیور خواهیم پرداخت لطفا با ما همراه باشید.
عوامل تغذیه ای موثر بر مصرف خوراک:
انرژی
انرژی، جزء گران قیمت ترین اجزاء خوراک طیور است و بیشترین میزان را در بین اغلام جیره دارد. همان طور که می دانید رایج ترین منبع تامین انرژی جیره، ذرت و چربی است. پژوهش های صورت گرفته نشان می دهند مصرف خوراک با افزایش انرژی، کاهش مییابد، اما بررسی های آماری نشان می دهد، انرژی تنها در 28 درصد از تغییرات مصرف خوراک نقش دارد و سایر عوامل تاثیر گذاری بیشتری دارند.
به عبارت دیگر، پرندگان دارای نقطه تنظیم چربی بدن بوده و متناسب با نیاز نگهداری، رشد، تولید و بسته به جنسیت، سن و نژاد پاسخ های متفاوتی بر مصرف خوراک دارند. علاوه بر این، تاثیرگذاری سطح چربی جیره بسته به سطح اسیدهای آمینه، فیبر، چگالی خوراک و ماهیت مواد تشکیل دهنده خوراک متفاوت است. بنابراین، ایجاد درک جامع از مقدار انرژی مورد نیاز برای نگهداری، تولید و تعادل بین انرژی و محتوای اسید آمینه ایده آل از اهمیت فزاینده ای برخوردار است.
پروتئین و اسیدهای آمینه
خوراک مصرفی بر اساس سطح، تعادل و قابلیت هضم اسیدهای آمینه و با تعادل پروتئین ایده آل فرموله می شود. یکی از اولویت های مصرف خوراک پرندگان، تامین نیازهای روزانه به اسیدآمینه است. عدم تعادل اسید آمینه ضروری می تواند مصرف غذای جوجه های گوشتی را به سرعت تغییر دهد. این مساله نشان دهنده تاثیر گذاری غلظت اسید های آمینه ضروری خون بر مکانیسم های کنترل کننده درونی بدن در مصرف خوراک است.
بنابراین، اگر یک جیره دارای تراکم اسید آمینه کم باشد، طیور مصرف دان بیشتری داشته در حالی که خوراک، تراکم اسید آمینه بالاتر داشته باشند خوراک مصرفی کاهش می یابد. به طور مثال، لیزین یک آمینو اسید مهم برای جوجه ها است و جیره های غذایی طوری فرموله می شوند که اسیدهای آمینه دیگر بتوانند متناسب با لیزین تغییر کنند. بنابراین، تغییر در غلظت لیزین بر غلظت تمام اسیدهای آمینه دیگر تأثیر می گذارد.
ویتامین ها و مواد معدنی
ویتامین ها و مواد معدنی به طور مستقیم و غیر مستقیم در متابولیسم های بدن طیور نقش دارند وتنها زمانی بر مصرف خوراک تأثیر میگذارند که سطوح آن ها در جیره مصرفی کم یا بیشتراز نیاز بدن پرنده باشد. کمبود ویتامین ها و مواد معدنی جیره غذایی باعث اختلالات متابولیکی شده و به طور غیر مستقیم، در دراز مدت مصرف خوراک را کاهش می دهند.
پرنده در راستای تامین نیاز بدن خود، خوراک مصرف می کند. در صورت افزایش غلظت این ترکیبات (ویتامین ها و مواد معدنی) بیش از حد نیاز بدن، گیرنده های چشایی پرنده تحریک شده و مصرف خوراک کاهش می یابد به عبارتی دیگر، موجب بد خوراکی دان مصرفی می شوند.
به طور مثال؛ غلظت بالای کلرید پتاسیم در چینه دان یا دوازدهه باعث کاهش سرعت مصرف خوراک می شود و همچنین غلظت بالای کلسیم جیره نیز مصرف خوراک پرندگان گوشتی در حال رشد را کاهش می دهد.
ترکیبات ضد تغذیه ای
نهاده های خوراک حاوی ترکیبات ضد تغذیه ای مانند مهارکننده های تریپسین (کنجاله سویا)، گلوکوزینولات ها (کنجاله کلزا)، گلوکزیدهای سیانوژنیک (کنجاله بذر کتان)، بازدارندههای پروتئاز، گواتروژنها، آلکالوئیدها، اگزالاتها و فیتاتها بوده که میتوانند دسترسی به مواد مغذی خوراک را مختل کرده، مصرف خوراک را کاهش داده و رشد حیوانات مصرفکننده را تحت تاثیر قرار دهند.
روشهای پردازش متعددی برای خنثیسازی اثرات ترکیبات ضد تغذیه ای وافزایش بهره وری مواد مغذی نهاده ها وجود دارد. به طور مثال؛ فرآوری حرارتی مناسب موجب کاهش اثر ضد تغذیه ای مهار کننده های تریپسین موجود در دانه های سویا می شود.
مصرف آب
تمام مطالعات انجام شده ارتباط مستقیم مصرف آب و خوراک را ثابت می کنند. کاهش دسترسی آب، مصرف خوراک طیور را کاهش می دهد. به طور میانگین، میزان آب مصرفی طیور دو برابر دان مصرفی بوده و حتی در شرایط آب و هوای گرم، به 5 برابر هم می رسد. مقدار مصرف آب جوجه های گوشتی نسبت به دمای محیط، رطوبت نسبی هوا، ترکیب جیره، سرعت رشد و کارایی جذب آب توسط کلیه ها بستگی دارد.
افزایش مقدار پروتئین و نمک جیره، موجب افزایش مصرف آب پرنده می شود. بدن پرنده در تلاش برای شستشوی مواد معدنی اضافی از کلیه ها ، آب بیشتری نیاز دارد. نوع خوراک مصرفی (مش و یا پلت) نیز در مصرف آب تاثیرگذار است. پرنده های تغذیه شده با خوراک مش نسبت به خوراک پلت، آب بیشتری نیاز دارند اما نسبت مصرف آب به دان ثابت است. همچنین دسترس پرنده به فضای آبخوری، محل قرارگیری و ارتفاع آن ها، طراحی آبخوری و ظرفیت جریان آب در میزان مصرف آب و در نهایت مصرف دان تاثیر می گذارد.
عوامل مدیریتی موثر بر مصرف خوراک:
دسترسی به خوراک و آب:
رفتار غریزی طیور و مقدار مصرف خوراک آن ها در محدوده تامین نیازهای غذایی آن ها است و با دیدن رفتار نوک زنی به خوراک توسط سایر پرندگان، تحریک می شود از این رو، مصرف خوراک در سالن های پرورشی که به صورت گروهی پرورش می یابند و دسترسی آزادانه به دان دارند در زمان های خاصی از طول روز هماهنگ می شود.
جوجه های گوشتی به دلیل سرعت رشد بالا و دوره پرورش محدودی که دارند باید به خوراک دسترسی آزادانه و حداقل رقابت بین همدیگر، برای تغذیه و مصرف آب داشته باشند. محدودیت فضای دان خوری، یکنواختی گله را کاهش می دهد. طیور پرورشی به راحتی به خوراک دسترسی داشته باشند.
تنش های محیطی، بیماری و پاسخ های ایمنی
انتقال تنش های محیطی مستقیما بر مصرف خوراک جوجه های گوشتی تاثیر گذار است. مصرف خوراک، جذب مواد مغذی و تحریک روده در زمان افزایش غلظت هورمون های استرس به طور قابل ملاحظه ای در طول پاسخ به استرس کاهش می یابد. استرس حاد موجب کاهش لحظه ای مصرف خوراک با کمترین تاثیر را بر عملکرد رشد داشته باشد اما استرس مزمن، اثر مخرب و دائمی بر مصرف خوراک دارد.
پاسخ های ایمنی در نتیجه چالش بیماری، تاثیر عمیق و قابل توجهی بر مصرف خوراک دارد. هر عاملی (پاتوژن و یا واکسیناسیون) در تحریک پاسخ ایمنی، اشتها کم شده و مصرف خوراک نیز کاهش می یابد. از لحاظ تغذیه ای، پاسخ های ایمنی ذاتی بیشتر از پاسخ های ایمنی اکتسابی در مصرف خوراک تاثیر گذار هستند.
افزایش غلظت سیتوکین های پیش التهابی با افزایش سرعت متابولیسم پایه، دمای بدن، بی حالی و بی اشتهایی پرنده می شود و اغلب جذب برخی از مواد مغذی (سدیم، کلرید و گلوکز) به طور قابل توجهی کاهش می یابد و پرنده دچار اسهال می شود. همچنین سیتوکین های پیش التهابی باعث کاهش هورمون های رشد می شوند. کاهش عملکرد در نتیجه پاسخ های عفونی به طور عمده به کاهش مصرف خوراک (70درصد) نسبت داد و 30 درصد باقیمانده نیز به دلیل اختلال در هضم و جذب مواد مغذی است.
با کمک افزودنی هایی مانند اسیدیفایر ها، توکسین بایندرها، سین بیوتیک ها و فایتوژنتیک ها می توان از التهابات روده کاهش داد و سلامت عمومی پرنده را ارتقاء داد. این ترکیبات نیز در مصرف خوراک تاثیر گذار هستند.
شکل فیزیکی خوراک
خوراک مصرفی طیور، اندازه ذرات مختلفی دارد و به صورت مش، پلت و کرامبل است. طبق داده های ثبت شده در بسیار از مقالات، جوجه های گوشتی تغذیه شده با خوراک پلت سریع تر و کارآمد تر رشد می کنند. این افزایش بهره وری مربوط به رفتار پرنده، کاهش مصرف انرژی، زمان مصرف خوراک و استراحت بیشتر است. سایر مکانیز ها مانند پردازش خوراک نیز تاثیر گذار می باشد.
خوراک پلت نسبت به سایر اشکال دان، مصرف راحت تر و بیشتری دارد. در واقع، مصرف خوراک تا حد زیادی به اندازه و شکل ذرات و ابعاد منقار پرنده بستگی دارد آن ها نسبت به مصرف خوراک با اندازه ذرات بسیار بزرگ و یا خیلی کوچک مشکل دارند. اگر اندازه ذرات خوراک مصرفی کمتر از 8000 میکرون باشد به وضوح مصرف خوراک کاهش می یابد. به طور متوسط کاهش هر 100 میکرون اندازه ذرات در کاهش 4 درصدی خوراک موثر است.
زمانی که طیور به یک شکل خوراک سازگار شده باشند تغییر عادت تغذیه آن ها (از خوراک مش به پلت و برعکس آن) نیازمند چند روز زمان است تا اینکه بتوانند به همان مقدار غذا بخورند.
پلت بایندر ها با افزایش پیوند بین ذرات خوراک و کاهش خاکه در مصرف خوراک نقش دارند. ای بایندر ترکیبی پلت بایندری بوده که به دلیل ماهیت آلی نقش موثر در افزایش کیفیت فیزیکی پلت دارد.
دما
مهمترین عامل محیطی تاثیر گذار در مصرف خوراک دما است. دمای داخل بدن طیور برای عملکرد عمومی باید در محدوده بهینه حفظ شود. دمای بهینه محیط که در عملکرد پرنده تاثیر منفی ندارد حدودا 20 درجه سانتی گراد است. درصورت کاهش دمای محیط، پرنده برای حفظ دمای بدن با افزایش مصرف خوراک گرمای بیشتری تولید می کند و در آب و هوای گرم پرنده نمی تواند گرمای ناشی از فعالیت های متابولیک طبیعی را دفع کند و نیاز های انرژی و نگهداری آن کاهش یافته و مصرف خوراک در این فصول افت می کند. فرآیندهای متابولیکی مرتبط با هضم، به میزان قابل توجهی به بار گرمایی بدن می افزاید. طیور به طور غریزی با کاهش مصرف خوراک دمای بدن را در شرایط استرس های گرمایی حفظ می کنند. دمای بهینه به وزن بدن، سرعت رشد و رطوبت محیط بستگی دارد.
تهویه
تهویه مطلوب سالن های پرورشی رطوبت هوا، گرد و غبار، آمونیاک و دی اکسید کربن را کاهش می دهد و اکسیژن بیشتری را وارد بدن می کند. افزایش رطوبت هوا در تنش حرارتی نقش داشته و تاثیر منفی بر مصرف خوراک دارد همچنین؛ گردو غبار هوا، آمونیاک و دی اکسید کربن مازاد و سطح کم اکسیژن هوا در نهایت باعث انتقال تنش های پاسخ ایمنی و کاهش مصرف خوراک می شود.
روشنایی
طبق بررسی های انجام شده، مصرف خوراک در اوایل ساعات روشنایی و انتهای دوره افزایش جزئی دارد. روشنایی مناسب می تواند در تحریک فعالیت های طبیعی و جستجوی بیشتر غذا توسط پرنده، کاهش انتقال استرس و افزایش تولید مثل تاثیر گذار باشد و همه این عوامل به طور مستقیم و غیر مستقیم در مصرف خوراک موثر هستند. برای دستیابی به بهترین نتایج، باید برنامه یزی دقیقی برای طول و شدت ، نوع و زمان بندی نور سالن انجام شود.
عطر، طعم و خوش طعمی خوراک
ظاهر، طعم، بو، بافت و فرم خوراک در میزان قابل قبول بودن خوراک برای حیوان تاثیر گذار است. طیور نسبت به پستانداران حساسیت کمتری به بود دارند. و بر اساس ویژگ های بصری خوراک یاد می گیرند که از آن اجتناب کنند یا نسبت به مصرف خوراک تحریک شوند.
عطر، طعم و خوش خوراکی دان تاثیر زیادی بر مصرف خوراک طیور دارند. خوراک خوش عطر و طعم باعث جذب بیشتر، کاهش قدرت انخاب، افزایش رضایت تغذیه ای، کاهش استرس تغذیه ای و بهبود رشد و تولید می شود و مصرف خوراک را افزایش دهد.
طیور 360 گیرنده چشایی به صورت خوشه ای دارد که 54 درصد آن در کام، 42 درصد در کف دهان و تنها 4 درصد در زبان پرنده است و در نتیجه تعداد گیرنده های چشایی که مستقیم با غذا تماس دارند کم است و حس چشایی پرنده تحت تاثیر تحریک های های دیداری، شنیداری و حسی می باشد.
نقش فیزیولوژی بدن بر مصرف خوراک طیور:
مصرف خوراک پایه وراثتی دارد و با انتخاب صفات مناسب مقدار خوراک مصرفی پرنده تغییر خواهد کرد. مصرف خوراک در پرنده از طریق گیرنده های مکانیکی، گیرنده های حرارتی و گیرنده های شیمیایی در دهان و بدن درک می شود. حجم روده به عنوان حسگرهای مکانیکی در کنترل مصرف خوراک نقش دارد.
رنگ، شکل، بوی خوراک و سیگنال هایی که از دستگاه گوراش پس از دسترسی پرنده به غذا منتقل می شوند بر مصرف خوراک موثر هستند. گیرنده های اختصاصی سلول های درون ریز در مجرای دستگاه گوارش، سیگنال هایی به بخش قشر مغز منتقل می شود. و اعصاب عبوری از هیپو تالاموس را تحریک کرده و توسط شبکه های عصبی دیگر بر طیف گسترده ای از پاسخ های فیزیولوژیکی از جمله حرکت روده، ترمیم اپیتلیال، سیری و هموستاز مواد مغذی تأثیر می گذارند.
یک پاسخ
مرسی خوب بود