مقدار مصرف اسیدی فایر در دان طیور یکی از سوالات پرورش دهندگان و تولید کنندگان خوراک است. اسیدی فایر ها امروزه به دلیل اثرات مثبت بر سلامت و عملکرد، محبوبیت فراوانی را در میان پرورش دهندگان طیور پیدا کرده اند. در این مقاله قصد داریم به ویژگی های اسیدی فایر مناسب برای مصرف در دان و میزان مصرف اسیدی فایر در خوراک بپردازیم.
مقدار مصرف اسیدی فایر در دان طیور بستگی به عوامل مختلفی همچون نوع اسیدهای آلی موجود در اسیدی فایر، غلظت اسیدی فایر و ظرفیت بافری خوراک دارد. در ادامه به بررسی نکات مربوط به استفاده از اسیدی فایر در دان می پردازیم.
اسیدیفایر و توصیه مصرف در خوراک طیور
اسیدی فایر چیست؟
در صنعت طیور، اسید های آلی به عنوان ابزاری برای تنظیم جمعیت میکروفلور روده استفاده می شوند. استفاده از افزودنی اسیدیفایر (اسید های آلی) بر کارآیی آنزیم های افزوده شده به خوراک یا اگزوژنوس و تکثیر میکروفلور روده تأثیرگذار است.
اسیدی فایرها ترکیبی از اسیدهای آلی دارای گروه کربوکسیلیک(–COOH) با خاصیت اسیدی هستند. باکتری های گرم مثبت دستگاه گوارش در pH اسیدی بهترین فعالیت را دارند بنابراین با اسیدی کردن دستگاه گوارش آثار ضد میکروبی انتخابی را مشاهده خواهیم کرد.
عملکرد هر اسید با توجه به pH و pKa سنجیده می شود. اسیدهای آلی با مقدار pKa بالاتر به دلیل از بین بردن قارچ ها و میکروب ها برای نگه داری خوراک کارآمد تر هستند.
مقاله پیشنهادی: پیشگیری از آلودگی ها با اسیدیفایر
تفاوت اسیدی فایر مایع با اسیدی فایر پودری (مخلوط در دان) در چیست؟
امروزه در بازار اسیدی فایرها انواع پودری و مایع مختلفی در دسترس مصرف کنندگان است. در انتخاب اسیدی فایر مناسب علاوه بر بررسی عملکرد و دامنه اثرگذاری، شکل فیزیکی محصول حائز اهمیت است.
اسیدی فایر های پودری به دلیل میکس پذیری آسان، شرایط انبار داری راحت تر و خورندگی کمتر مورد استقبال بیشتر پرورش دهندگان طیور و تولیدکنندگان دان پلت قرار گرفته است. این نوع از اسیدی فایرها به دلیل اثرگذاری بر طعم و ماندگاری خوراک، عملکرد پرنده را با افزایش مصرف دان بهبود می بخشد.
فلور میکروبی دستگاه گوارش پرنده در 30 روز نخست زندگی به تعادل می رسد. بنابراین با تنظیم مستمر فلور میکروبی در این دوره می توان، بهره وری خوراک را افزایش داد.
مصرف طولانی اسیدی فایرهای پودری به دلیل مخلوط شدن در دان تاثیری بر بخش ابتدایی دستگاه گوارش نداشته و می توان به صورت مداوم از این نوع محصولات استفاده کرد، اما استفاده مداوم از اسیدی فایر های مایع علاوه بر تغییر طعم و کاهش مصرف آب، اثر منفی بر بافت بخش های ابتدایی دستگاه گوارش (چینه دان) دارد. همچنین اسیدیفایر های مایع با pH بالاتر از 4 موجب گرفتگی خطوط انتقال آب و اختلال در سیستم آبرسانی می شوند.چرا که اسیدهای آلی در صورتی که اسیدیته مناسبی در خوراک ایجاد نکنند، موجب تشکیل کلنی های میکروبی در مسیر انتقال آب می شوند. لازم به ذکر است یکی از نکات مهم مدیریتی در فارم های پرورشی، تامین آب با کیفیت کافی و متناسب با نیاز پرنده است.
انواع اسید های آلی در اسیدی فایر
اسید های آلی به سه دسته کوتاه زنجیر، متوسط زنجیر و بلند زنجیر تقسیم می شوند. اسید فرمیک، اسید استیک، اسید بوتیریک، اسید سیتریک، اسید پروپیونیک و اسید مالیک جزء پرکاربرد ترین اسیدهای آلی با زنجیره کوتاه در صنعت افزودنی ها هستند.
اسیدهای آلی به دو شکل فیزیکی مایع و نمک استفاده می شوند. میزان pH اسیدهای آلی به صورت مایع (آزاد) کمتر از شکل نمک این اسید ها و با قدرت اسیدی بیشتر است.
| pH | Organic acid |
| 2/93 | Tartaric acid |
| 3/02 | fumaric acid |
| 3/13 | Citric acid |
| 3/40 | Malic acid |
| 3/75 | formic acid |
| 3/83 | Lactic acid |
| 4/76 | Sorbic acid |
| 4/76 | Acetic acid |
| 4/82 | Butyric acid |
| 4/88 | Propionic acid |
| pH(1mM) | Salts of organic acids |
| 7/51 | calcium formate |
| 7/56 | calcium lactate |
| 7/45 | potassium lactate |
| 7/40 | sodium formate |
| 7/48 | sodium lactate |
نقش اسید های آلی در دستگاه گوارش طیور
اسید های آلی در دستگاه گوارش به طور مستقیم و غیر مستقیم بر عملکرد دستگاه گوارش اثر گذار هستند. نقش آنتی باکتریایی اسیدهای آلی مختص ترکیباتی با pka بالا است. این دسته از ترکیبات، با وارد به غشاء پاتوژن ها در داخل سلول به شکل تفکیک شده خود تبدیل شده و در هموستاز طبیعی میکروارگانیسم اختلال ایجاد می کنند. از سوی دیگر، اسیدهای آلی با کاهش pH دستگاه گوارش در رشد بیشتر میکروب های مفید و کاهش جمعیت میکروب های مضر، بهبود ساختار اپیتلیال روده، هضم پروتئین ها (از طریق دناتوره کردن پروتئین و ترشح بیشتر آنزیم هایی نظیر پپسینوژن)، افزایش جذب مواد معدنی، بهبود سیستم ایمنی و تولید مثلی نقش دارند.
ویژگی های اسیدی فایر پودری مناسب
فاکتور های از قبیل pKa اسید، شکل شیمیای (اسید، نمک، پوشش دار، غیر پوشش دار و وزن مولکولی)، گونه حیوانی، وضعیت فلور میکروبی، غلظت اسیدآلی، محل فعالیت در دستگاه گوارش و ظرفیت بافری خوراک بر عملکرد اسید های آلی تأثیر گذار هستند.
اسید های آلی مثل اسید فرمیک، استیک، پروپیونیک، بوتیریک و سوربیک با تأثیر بر دیواره باکتری های گرم منفی و کاهش pH دستگاه گوارش به طور مستقیم موجب کاهش یا حذف پاتوژن ها می شوند. سایر اسید های آلی از قبیل اسید لاکتیک، فوماریک و سیتریک با کاهش pH دستگاه گوارش موجب کاهش یا حذف پاتوژن های حساس به اسید می شوند. همچنین اسید های آلی حلالیت مواد معدنی را افزایش می دهند.
نکته: مهمترین معیارهای انتخاب اسیدیفایر، انتخاب محصولی با ترکیبات اثرگذار در دز مناسب با پایین ترین pH است. ترکیب ایده آل باید در فرمول خود، شکل مایع و نمک اسیدهای آلی همراه با هم در دز اثرگذاری داشته باشد. این ترکیب باید با هدف رهایش آهسته و افزایش اثر گذاری در دوازده ( محل اصلی فعالیت میکروارگانیسم های دستگاه گوارش) فرموله شده باشد.
مقاله پیشنهادی: ویژگی های اسیدیفایر مناسب + فیلم آموزشی
فعالیت باکتری های مضر
هر پاتوژن برای رشد و تکثیر خود تنها در pH محیط خاص خود توانایی فعالیت دارد. در جدول زیر pH مناسب فعالیت برخی از میکروارگانیسم های دستگاه گوارش عنوان شده است.
| pH | microorganism |
| 6-8 | Escherichia coli |
| 6/8-7/2 | Salmonella spp |
| 6/8-7/2 | Camplyobacter jejuni |
| 5/5-8/5,6-7 | Clostridum perfringes |
عملکرد اسیدهای آلی نسبت به پاتوژن های مختلف
بسته به ویژگی های شیمیای هر اسید، دامنه اثرگذاری هر اسید بر گونه های مختلف میکرو ارگانیسم ها متفاوت است. به طور مثال؛ اسید فرمیک برمیکروارگانیسم هایی نظیر مخمر ها و باکترها (اشرشیاکلی) تأثیر می گذارد ولی بر لاکتوباسیل ها و کپک ها تأثیری ندارد. اسید استیک بر رشد بسیاری از باکتری ها اثرگذار بوده اما تأثیر زیادی بر مخمر ها و کپک ها ندارد.
اسید پروپیونیک بر باکترها و مخمرها خیلی تأثیر گذار نبوده اما تأثیر زیادی بر کپک دارد. اسید لاکتیک مستقیمأ بر باکتری ها اثر گذار است، در حالی که کپک ها و مخمر ها می توانند آن را متابولیزه نمایند. اسید سیتریک به دلیل pka پایین نقش آنتی باکتریایی نداشته بلکه با کاهش pH دستگاه گوارش، رشد پاتوژن ها را محدود می کند.
اسید بوتیریک مستقیمأ، پوشش های انتروسیتی دستگاه گوارش را وسعت بخشیده و با رشد و تکامل روده باعث افزایش هضم مواد مغذی می شود و بر باکتر های اشرشیا کلی و سالمونلا تأثیر بسیار مهمی دارند.
اهمیت توجه به ظرفیت بافری خوراک در هنگام مصرف اسیدی فایر
به مقدار اسید کلریدریک لازم در معده برای اسیدی کردن خوراک (pH=3) ظرفیت بافری خوراک گفته می شود. توجه به این شاخصه در هنگام تنظیم جیره های خوراکی حیوانات پرورشی تک معده ای اهمیت دارد. تحقیقات نشان داده اند تلفات در گله هایی که جیره آن ها ظرفیت بافری بالاتری دارند بیشتر خواهد بود. اهمیت توجه به ظرفیت بافری از این جهت است که در هنگام بالا بودن این شاخص، pH معده و بخش های بعدی دستگاه گوارش بالاتر رفته و فرصت مناسب برای رشد باکتری های مضر فراهم می شود.
با افزایش ظرفیت بافری خوراک، فعالیت آنزیم های تجزیه کننده پروتئین (پپسینوژن) در بخش ابتدایی دستگاه گوارش افت کرده و هضم پروتئین ها کمتر خواهد شد. در نتیجه، پروتئین های هضم نشده جیره در ژژنوم طی فرآیند متابولیسم تخمیری، ترکیبات آمینه سمی تولید می کنند. این ترکیبات موجب بروز اسهال در پرنده می شود.
همانطور که گفته شد، جذب مواد معدنی در pH پایین تر افزایش می یابد. در نتیجه، با افزایش ظرفیت بافری خوراک، پرنده باکمبود مواد معدنی مواجه خواهد شد. با توجه به درصد پروتئین بالا در جیره های امروزی، سریعترین و راحت ترین راهکار کاهش ظرفیت بافری خوراک، استفاده از اسیدیفایر های پودری مخلوط در دان است.
باید توجه داشت جیره هایی که ظرفیت بافری بالایی دارند با مقدار کم اسید آلی، نتیجه ای نمی گیرند. نهاده هایی مثل، منابع پروتئینی و مواد معدنی ظرفیت بافری بالایی دارند اما، موادی مثل غلات ظرفیت بافری کمتری دارند. بنابراین در هنگام استفاده از اسیدیفایر در خوراک، باید به ظرفیت بافری نهاده های خوراکی مورد استفاده جهت تعیین میزان لازم اسیدیفایر در خوراک توجه نمود. در جدول زیر ظرفیت بافری برخی از اقلام خوراکی عنوان شده است.
| اجزاء خوراک | ظرفیت بافری (meq/kg) |
| ذرت | 200 |
| جو | 225 |
| گندم شکسته | 250 |
| سبوس گندم | 500 |
| سویا 44% | 1100 |
| سویا 48% | 1100 |
| پودر ماهی | 1800-2200 |
| پودر ماهی کشور پرو | 1800-2200 |
| چربی گیاهی | 200 |
| سنگ آهک | 18500-22000 |
| کلسیم فرمات | 9000 |
| mcp | 2000-1800 |
| L-Lysin | 600 |
| DL-Methionine | 1000 |
| L-Threonine | 1100 |
| L-Tryptophane | 1025 |
| آب پنیر خشک شده | 850-1000 |
| Betain | 600 |
| Dextrose | 140-200 |
| Ch. chaline | 250-100 |
| Blood plasma | 1150-1350 |
| Zno | 13000 |
| Citric acid | 400- |
| Fumaric acid | 6400- |
میزان مصرف اسیدی فایر در دان
اسیدی فایر پودری معمولا به میزان 1 کیلوگرم در هر تن خوراک یا 0.1 درصد در دان طیور استفاده می شود. اما در هنگام تنش ها و بیماری ها می توان مصرف آن را تا دو برابر افزایش داد.
بنابراین، نقش عملکردی اسیدیفایرها بسته به اثرات اسیدهای آلی و غلظت مورد استفاده در ترکیب، متفاوت بوده و با بررسی مشخصات فنی و توصیه شرکت ارائه دهنده میزان مصرف محصول مشخص می شود.
شرکت سپهر ماکیان فرتاک، تولید کننده اسیدی فایر مخلوط در دان طیور است. محصول A-Cid ترکیبی از اسیدهای آلی خالص و نمک های آن ها است. شما می توانید جهت اخذ مشاوره در رابطه با مصرف اسیدی فایر در دان و سایر افزودنی های خوراک از طریق راه های ارتباطی با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
