تشخیص علت مشکلات رایج مرغ تخمگذار

تشخیص علت مشکلات رایج در مرغ تخمگذار یکی از دغدغه های پرورش دهندگان آن ها است. به خصوص کسانی که به تازگی تصمیم به پرورش این پرنده گرفته اند. در این مقاله قصد داریم به علت بروز این مشکلات و راهکارهای مقابله با آن ها بپردازیم. با ما همراه باشید.

تشخیص علت مشکلات رایج مرغ تخمگذار

مرغ تخمگذار یکی از طیور پرورشی محبوب است. این پرنده نسبت به طیور گوشتی دارای بازار با ثبات تر و پرورش کم ریسک تری است. با این وجود پرورش آن حساسیت های خود را دارد. پرورش دهندگان ممکن است در طول دوره پرورش با علایم تولیدی و سلامتی مختلفی که ناشی از عملکرد نادرست پرندگان باشد مواجه شوند. در این مقاله قصد داریم به علت مشکلات مشاهده شده در گله مرغ تخمگذار بپردازیم.

کانی بالیسم، هم نوع خواری یا نوک زدن به یکدیگر در مرغ تخمگذار

پرورش متراکم در قفس، موجب تحریک رفتار های نوک زدنی (کالی بالیسم) طیور به مقعد، پنجه ها و تخم می شود. شروع نوک زنی ابتدا از محل اتصال دم می باشد. یکی از مهمترین راهکارهای بهبود کانی بالیسم، کاهش شدت نور سالن پرورشی، شناسایی  پرندگان مضطرب و اسپری ترکیبات بد طعم و بد بو (روغن کربنات آمونیم) برای کاهش نوک زنی سالن های پرورشی است.

 در مواقع خیلی حاد، رنگ نور سالن را به قرمز تغییر می دهیم. پرندگان مضطرب که شروع به نوک زنی می کنند معمولأ 20 درصد مصرف خوراک بیشتری دارند. به طبع در زمان شیوع کانی بالیسم هزینه های پرورشی مزارع افزایش می یابد. از دلایل ایجاد کانیبالیسم میتوان به تغذیه نادرست طیور اشاره کرد.

خستگی مرغان تخم گذار

در زمان تولید، نیاز به کلسیم در مرغ بسیار افزایش می یابد. در صورت عدم بالانس جیره، نیاز کلسیمی از استخوان های  تأمین می شود. در این حالت مرغ ها توانایی ایستادن نداشته و روی مفاصل خرگوشی خود می خوابند. به این عارضه متابولیکی، خستگی مرغان تخمگذار گفته می شود.

 بهترین راهکار برای تأمین نیاز کلسیمی مرغ حداقل یک هفته قبل از تولید درصد کلسیم جیره را افزایش می دهیم. اما به خاطر داشته باشید درصد کلسیم را در شروع دوره تولید تغییری نیابد زیرا در مصرف انرژی و کل خوراک تأثیر منفی می گذارد.

تأخیر در تخمگذاری

 سن آغاز تولید تخم متناسب با وزن و ساعات روشنایی متفاوت است. وزن مناسب تولید نیز متناسب با هر نژاد فرق می کند. به طور کلی به دلیل برخی عوامل مدیریتی (تنش گرمایی، آلودگی های انگلی، نوک چینی دیر هنگام، استرس واکسیناسیون و عدم بالانس خوراک) تخمگذاری به تأخیر می افتد.

درصورت وزن کمتر مرغ در شروع تخمگذاری به دلیل مصرف کمتر خوراک عملکرد تولید کاهش خواهد یافت. وزن بیشتر نیز باعث عدم تحریک اندام های تولید مثلی خواهد شد.

افزایش تخم مرغ های شکسته در مرغ تخمگذار

افزایش تخم مرغ های شکسته، لمبه یا ترک خورده ممکن است ناشی از افزایش سن پرنده، بیماری های مختلف، کیفیت نامناسب خوراک و … باشد. این مسئله موجب ایجاد زیان های مالی برای پرورش دهندگان گردد. جهت بهبود کیفیت پوسته تخم مرغ می توانید مقالات زیر را مطالعه نمایید.

 ۹ راه کار بهبود کیفیت ظاهری پوسته تخم مرغ

ای -شل فرتاک راهکاری قطعی جهت بهبود کیفیت پوسته تخم مرغ

ارزیابی راه رفتن مرغ تخمگذار

طیور به طور طبیعی روی دو پای خود بدون احساس درد ایستاده و راه می روند. هر گونه اختلا در در وضعیت ایستادن و راه رفتن مرغ بررسی شود.

دمای سالن مناسب مرغ تخمگذار

در صورت مشاهده له له زدن (painting) مرغ در سالن، دمای سالن کاهش می یابد. زیرا پرندگان غدد ترشحی عرق ندارند. از این رو به ناچار در دمای بالای سالن پرورش، جهت خنک کردن خود با له له زدن دمای مازاد بدن را از طریق راه های هوایی تبخیر و خود را خنک می کند.

 دمای مناسب پرورش در سالن 18 الی 25 درجه سانتی گراد است. با افزایش دما و عمل painting، رطوبت هوای اطراف مرغ افزایش می یابد. افزایش دما همراه با رطوبت نسبی بالا، منجربه تنش گرمایی مرغ شده و موجب کاهش عملکرد تولیدی مزارع می شود.

با کمک سیستم های خنک کننده باید دمای سالن و رطوبت نسبی سالن را کاهش داد. در صورت افزایش تدریجی دما، مرغ قادر به تحمل دمای 38 درجه سانتی گراد نیز می باشد. اما در صورت افزایش ناگهانی دما، آستانه تحمل مرغ نهایتأ 30 درجه سانتی گراد می باشد.

هوای سالن مرغ تخمگذار

به ترکیب دما، سرعت هوا، ترکیبات هوا، گرد و غبار سالن در اطراف مرغ، هوای سالن می گویند. حداقل میزان تهویه به ازای هر کیلوگرم وزن زنده در هر ساعت 7/0 متر مکعب هوا است. در صورت مشاهده علائم پرکنی، کم تحرکی مرغ و یا بستر خیس باید میزان تهویه سالن افزایش یابد. محاسبه دقیق تهویه مرغداری مطلبی است که در حین ساخت و راه اندازی باید توجه ویژه ای به آن داشت.

در مزارع پرورش مجهز به قفس در صورت مشاهده تعداد زیاد جوجه ها به حالتی که سر خود را از قفس بیرون آورده اند ممکن است از نشانه های سطوح بالای دی اکسید کربن و دمای زیاد سالن باشد.

  در دمای بالای، مرغ ها با بال های آویزان دور از بدن و با حرکت دم خود را خنک می کنند. تاج و ریش خیلی پررنگی دارند. همچنین در دمای پایین سالن، مرغ هایی با پرهای پف کرده  دورهم جمع می شوند.

ارزیابی ظاهری مرغ تخمگذار

یکی از مهمترین معیار های ارزیابی ظاهری، رنگ و شکل تاج مرغ است. تاج قرمز و خوش فورم نشانه سلامت  مرغ می باشد. چشم های مرغ سالم، عاری از نشانه های التهاب، با مردمکی درخشان و بینی سالم، عاری از هر گونه ترشحات عفونی می باشد. جدول زیر به برخی از دلایل احتمالی و اختلالات ظاهری مرغ تخمگذار اشاره دارد.

بررسی لگن مرغ تخمگذار

یکی از مهمترین معیارهای تشخیص مرغ تخمگذار از مرغ گوشتی فاصله استخوان لگن است. در مرغ تخمگذار باید فاصله دو انگشتی بین استخوان های لگن باشد.

بررسی پوشش پرها در مرغ تخمگذار

پوشش پرها در مرغ سالم باید به صورت یکدست در کل سطح بدن پرنده پوشیده و تمیز باشد. به طور طبیعی مرغ تخمگذار در طی پرورش 4 مرحله ( یک مرحله به طور کامل و دو مرحله ناقص) پرریزی دارند. ردیف اول پرهای بال مهمترین محل برای تعیین نرخ پرریزی هستند. رشد کامل پر ها در بازه زمانی 6 هفته می باشد.

 حتمأ در زمان ارزیابی سالن به وجود پر در روی بستر توجه نمایید. در صورت مشاهده نکردن پر روی مدفوع، احتمالأ به دلیل کمبود بافت فیبری خوراک و استرس های وارده، مرغ پرها را خورده است. ریختن پرها علاوه بر عارضه کانی بالیسم عوامل گوناگونی همچون کمبود اسید های آمینه، ویتامین ها، مواد معدنی، فیبر جیره و مشکلات مربوط به سلامتی از قبیل سلامت روده، آلودگی های مایکوتوکسین و انگل ها می باشد.

مشکلات بالشتک کف پا و مفاصل خر گوشی مرغ تخمگذار

علائم زخم و تورم در بالشتک کف پا در مرغ های تخمگذار، احتمالأ به دلیل پرورش در بستر مرطوب و سطح تیز در بستر است. در صورت کم آبی بدن طیور پولک های بالشتک بسیار خشک و در صورت التهاب مفاصل خرگوشی سخت و گرم می شوند.

ارزیابی چینه دان مرغ تخمگذار

دسترسی خوراک و آب مصرفی با بررسی چینه دان مرغ، خصوصأ در ساعات اولیه جوجه ریزی بسیار حائز اهمیت است. در صورت پر و خالی بودن چینه دان می توان میزان دسترسی پرنده به خوراک و سفتی و نرمی چینه دان میزان آب مصرفی مرغ را برآورد کرد. در صورت وجود ترشحات عفونی در چینه دان احتمال درگیری عفونی و چینه دان خونی به دلیل بیماری نیوکاسل است.

شکل مدفوع مرغ تخمگذار

مدفوع طیور از دو منشاء روده ای و سکومی است. مدفوع روده ای، جامد و همراه با مایع سفید رنگی از ادرار می باشد. مدفوع سکومی براق و قوام دار و به رنگ سبز تیره تا قهوه ای صبح خارج می شود. به دلیل فقدان مثانه در مرغ کریستال های اسیداوریک به شکل لایه سفید روی مدفوع رسوب می کند. شکل مدفوع طبیعی به صورت توده ی مرتب و منسجم می باشد. مدفوع آبکی نشانه سرماخوردگی مرغ، هر گونه رنگ سفید، شیری، سبز، زرد، نارنجی و یا مدفوع حاوی خون نشانه های بیماری در مرغ است.

از مهمترین دلایل خیس بودن بستر می توان به سرد بودن بستر، تهویه نامناسب و ترکیب ضعیف خوراک در دانخوری ها اشاره داشت. معمولأ جهت حذف رطوبت بستر تهویه سالن را بهبود بخشیده و محتوای فیبر خوراک را افزایش می دهند. تمام نشتی های آبخوری ها را نیز برطرف نمائید.

افزایش مصرف آب مرغ تخمگذار

در صورت افزایش مصرف آب، ابتدا نشتی آب در سیستم های آب خوری ها بررسی و سپس فشار آب داخل نیپل ها، دمای سالن پرورش و درصد نمک دان مورد باز بینی قرار می گیرد. در صورت اینکه همه عوامل تأیید شدند. سلامت مرغ نیز ارزیابی شود.

 سرعت جریان آب در نیپل ها با توجه به سن مرغ ( سن مرغ به روز + 20 میلی لیتر ) محاسبه می شود. به طور میانگین مصرف آب 2 برابر مصرف دان در سالن های پرورش می باشد. یکی از علائم کم آب بدن طیور، نگاه مستقیم بدون پلک زدن در مرغ تخمگذار است. در این صورت فشار آب در نیپل ها بررسی شوند.

علت کاهش وزن یا لاغر شدن مرغ تخمگذار

بررسی وزن، شاخص بسیار خوبی جهت ارزیابی سالن پرورشی و نحوه مدیریت مزارع است. برخی از بیماری ها با ارزیابی انفرادی طیور میسر نیستند. بلکه باید میزان مصرف دان و آب سالن نیز ارزیابی شوند. زیرا با کاهش مصرف خوراک و آب احتمال درگیری بیماری در مزارع وجود دارد.

بررسی عوامل ایجاد کم اشتهایی در طیور

عدم یکنواختی سالن مرغ تخمگذار

مدیریت یک گله یکنواخت بسیار راحت تر بوده و کمترین استرس به مرغ وارد می شود. درصورت اینکه وزن گله کمتر از استاندار پرورشی باشد اما گله درصد یکنواختی خوبی داشته باشد به راحتی با مدیریت نوردهی و خوراک دهی گله را به وزن ایده آل می توان رساند. اما درصد یکنواختی پایین گله، این امر به راحتی میسر نمی باشد. سطح مناسب یکنواختی گله 80 و سطح ایده آل 90 درصد می باشد. مناسب ترین سن برای بررسی یکنواختی گله مرغ تخمگذار 15 هفتگی است. توزیع غیر یکنواخت دان، تفاوت در ساختار خوراک و تراکم بالا از مهمترین عوامل مدیریتی در کاهش یکنواختی گله می باشد.