تولید خوراک ارزان قیمت و اقتصادی برای آبزیان و کاهش قیمت تمام شده خوراک ماهی هایی نظیر تیلاپیا یکی از اهداف پرورش دهندگان و تولیدکنندگان خوراک آبزیان است. در این مقاله قصد داریم به بررسی چند راهکار برای رسیدن به این هدف بپردازیم.
راهکارهای کاهش هزینه تولید خوراک ماهی تیلاپیا
همان طور که بارها در مقالات اشاره کردیم، بخش تغذیه سهم قابل توجهی در هزینه های تولید هرنوع آبزی (تیلاپیا، قزل آلا، کپور، میگو و…) در مزارع پرورشی خواهد داشت. از همین رو توجه به راهکارهایی که باعث کاهش هزینه های تولید خوراک شود بسیار مفید و کارآمد خواهد بود. از آنجایی که در سال های اخیر توجه به سزایی به پرورش ماهی تیلاپیا در کشور ما شده است خالی از لطف نیست که در همین ابتدای مراحل قدم گذاری به امر توسعه پرورش این گونه، با رعایت نکاتی مفید هزینه های تولید را کاهش دهیم و از طرفی وابستگی تولیدات را به واردات کمتر کنیم. در این مقاله به مواردی از این قبیل اشاره خواهد شد.
مواد اولیه خوراک ماهی تیلاپیا
پودر ماهی و جایگزین های آن در خوراک آبزیان
مهم ترین قلم غذایی در جیره غذایی آبزیان پودرماهی می باشد که تقریبا تمامی نیازهای غذای آبزیان را خصوصا در گونه های گوشتخوار تامین میکند، اما همان طور که می دانید به دلیل افزایش روز افزون جمعیت جهانی و به دنبال آن افزایش روزانه نیاز غذایی جمعیت جهانی انسانی، بخش آبزی پروری نیز به عنوان یکی از منابع تامین کننده پروتئین انسانی، درحال رشد می باشد که در تمامی مزارع پودر ماهی جزو جدا نشدنی خوراک خواهد بود که همین امر سبب کاهش منابع تامین کننده پودرماهی در جهان شده و به دنبال آن باعث افزایش قیمت این قلم غذایی خواهد شد.
در خوراک تمامی گونه ها می توان از ترکیبات جایگزین پودر ماهی که در سال های اخیر مطالعات بسیاری در این زمینه انجام شده، استفاده کرد. ماهی تیلاپیا باتوجه به ماهیت همه چیزخوار بودنش کار محققین و پرورش دهنده را در انتخاب جایگزین های پودرماهی راحت تر کرده است.
در مطالعه ایی که در کشور فلیپین بر روی جایگزین های پودر ماهی با پودر لاشه مرغ که عبارت است از پا، ناخن، خون، سر، پر و… مرغ که در واقع این ترکیبات ضایعات کشتارگاه های مرغ هستند، انجام شده است. پس از تغذیه ماهی تیلاپیا با این جیره های غذایی راندمان تولید با نمونه شاهد تفاوتی مشاهده نشد و در آزمایشی دیگر باتوجه به ماهیت همه چیزخوار بودن تیلاپیا، پودرماهی را با ترکیبات گیاهی از جمله سبوس برنج، انواع کنجاله ها و حتی با سیب زمینی شیرین جایگزین کردند که باز هم نمونه های تغذیه شده با این ترکیبات تفاوت معنی داری را با نمونه شاهد (نمونه تغذیه شده با جیره غذایی حاوی پودرماهی) نشان ندادند، اما در تولید این نوع خوراک که پودرماهی با ترکیبات مختلف گیاهی یا حیوانی جایگزین می شود حتما باید به تعادل پروتئین و اسیدهای آمینه در جیره تولیدی توجه کرد.
از طرفی آزمایشات محیطی آب هم نشان داد حوضچه هایی که در آن ها ماهیان با جیره های غذایی فاقد یا مقدارکم پودرماهی تغذیه شدند از نظر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آب هم نظیر میزان اکسیزن محلول در آب، عمق شفافت آب و یا میزان نیتروژن موجود در آب و… نیز شرایط قابل قبول تری نسبت به حوضچه هایی دارند که در آن ها ماهیان با جیره غذایی که دارای درصد بالایی از پودرماهی است تغذیه شدند.
برای مطالعه بیشتر در رابطه با منابع پروتئینی در خوراک آبزیان می توانید به مقاله زیر مراجعه نمایید:
انواع پروتئین های حیوانی در جیره خوراکی آبزیان
راهکارهای مدیریتی در جهت کاهش قیمت تمام شده خوراک تیلاپیا
علاوه بر کاهش میزان مصرف پودرماهی درجیره غذایی ماهی تیلاپیا برای کاهش هزینه های تولد خوراک روش های دیگری نیز وجود دارند که با رعایت و توجه به این روش ها می توان هزینه های تولید خوراک را در مزارع پرورش تیلاپیا کاهش داد:
1) از انجایی که ماهی تیلاپیا توانایی استفاده از تولیدات طبیعی استخر را دارد می توان شروع تغذیه تکمیلی را به مدت 45 تا 75 روز به تعویق انداخت
2) نکته بعدی که باعث کاهش هزینه های خوراک خواهد شد تغذیه ماهی با 67 درصد پائین تر از حد اشباع است که همین امر هم باتوجه به تغذیه تیلاپیا از تولیدات طبیعی استخر، راندمان تولید را کاهش نخواهد داد.
در مزارع پرورش ماهی تیلاپیا کود دهی با انواع کودهای آلی و معدنی در استخرهای خاکی سبب افزایش تولیدات طبیعی استخر خواهد شد و از آنجایی که این تولیدات طعم وحشی طبیعت محل زندگی اصلی این گونه ها را دارد، به طور مناسب تری توسط آبزیان گیاهخوار مصرف می شود که همین امر سبب کاهش هزینه های تولید خوراک خواهد شد.
از آنجایی که 80 درصد هزینه های تولید در مزارع مربوط به قسمت تامین خوراک می باشد باید به دنبال راهکارهایی برای کاهش این هرینه بود که اولین و مهم ترین عامل که در ابتدای امر توجه محققین را معطوف به خود خواهد کرد، بحث جایگزینی اقلام مختلف با پودر ماهی که گران ترین قلم غذایی می باشد، مطرح هست که از ابتدای این مقاله به طور مفصل به این امر پرداختیم
اما مورد بعدی که در بخش تولید خوراک باید به آن توجه کرد نوع خوراک مصرفی گونه ماهی می باشد که به صورت متداول دو نوع خوراک مصرفی در مرارع پرورشی داریم. این دو نوع عبارتند از:
- خوراک پلت:
در این نوع خوراک اقلام غذایی شامل پودرماهی، پودرخون، انواع کنجاله ها، چربی ها و… براساس میزان مورد نیاز جیره مخلوط شده و پس از پخت به دستگاه پلت ساز منتفل می شوند که در این دستگاه خوراک با فشار زیاد از داخل سوراخ های دستگاه خارج شده و توسط کاترهای مخصوص در اندازه های یکسان تولید می شوند.
- خوراک اکسترود شده:
در این روش اقلام غذایی براساس نیاز گونه آبزی مخلوط شده و پس از پخت با دمایی به مراتب بالاتر از خوراک پلت، از پنجره جلویی دستگاه اکسترودر خارج می شود که این نوع خوراک ها دارای شکل متخلخل شبیه به پفک هستند. خوراک شناور و استرود شده در آبزیان
تفاوت و مقایسه خوراک پلت و اکسترود شده آبزیان
تفاوت اساسی خوراک پلت با خوراک اکسترود دوام کمتر خوراک پلت در آب بوده که همین امر موجب شده در امر آبزی پروری بیشتر از خوراک اکسترود شده به جای خوراک پلت استفاده گردد. این مسئله باعث افزایش هزینه های تولید خوراک خواهد شد. مطالعات مختلف نشان داد که استفاده از پلت بایندر هایی که سبب چسبندگی و قوام بیشتر ترکیبات خوراک پلت خواهد شد باعث می شود که بتوان از خوراک پلت به جای خوراک اکسترود شده که هزینه تولید بیشتری نیز دارد استفاده کرد.
به عنوان نتیجه گیری کلی می توان این گونه بیان کرد که برای کاهش هزینه های تولید در امر آبزی پروری در وهله اول می توان با جایگزین کردن ترکیبات مختلف با پودر ماهی (به شرط تنظیم بودن میزان اسیدآمینه مورد نیاز) و تولید جیره های غذایی با میزان پروتئین خام کمتر هزینه های تولید را کاهش داد، در مرحله بعدی تغذیه کمتر از حد سیری در ماهی تیلاپیا باتوجه به توانای تغذیه این گونه از تولیدات طبیعی استخر بازهم سبب کاهش هزینه های تولید خواهیم شد و به عنوان نکته آخر که کاربردی ترین روش برای تمامی مزارع پرورشی (قزل آلا، کپور، تیلاپیا، میگو و…) بدون محدودیت می باشد جایگزینی خوراک اکسترود شده با خوراک پلت به شرط استفاده از بایندرهای با کیفیت مناسب در ترکیب خوراک پلت می باشد.
شرکت افزودنی های خوراک سپهر ماکیان فرتاک تولید کننده پلت بایندر غیر رسی است که با میزان مصرف پایین می تواند استحکام خوراک پلت را به میزان چشمگیری افزایش دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید از طریق راه های ارتباطی با کارشناسان ما در تماس باشید.
