توکسین بایندرها به عنوان یک راهکار بسیار مناسب جهت مقابله با سموم قارچی مطرح هستند. در این مطلب به اهمیت توکسین بایندرها در خوراک طیور می پردازیم. پیش از آن مطالعه مطلب زیر از گروه تحقیق و توسعه شرکت فرتاک را به شما پیشنهاد میکنیم.
سلامت دستگاه گوارش طیور با توکسین بایندر های فرتاک
توکسین بایندرها و نحوه عملکرد آنها در مقابله با مایکوتوکسین ها
توکسین بایندرها مواد جاذب سموم هستند که قارند مایکوتوکسین ها یا سموم قارچی را خنثی، غیر فعال یا فاقد اثر بر بدن موجودات زنده نمایند. در این مقاله قصد داریم با نگاهی فنی تر به نحوه عملکرد توکسین بایندرها در مقابله با مایکوتوکسین ها بپردازیم.
توکسین بایندرها از الزمات پرورش دام و طیور است
توکسین بایندر ها امروزه با افزایش آگاهی پرورش دهندگان نسبت به اثرات مخرب سموم قارچی، تبدیل به جزئی ثابت در خوراک انواع دام، طیور و آبزیان شده اند.
مایکوتوکسین ها باعث کاهش بازدهی تولید، کاهش بازارپسندی محصول، افزایش تلفات و بیماری ها در گله های پرورشی می شوند. همچنین آگاهی روزافزون مصرف کنندگان راجع به اثرات مخرب توکسین بایندرها بر سلامت انسان موجب حساسیت بیش از پیش نهادهای نظارتی و خریداران فرآورده های پروتئینی و لبنی شده است. انواع مختلفی از قارچ های کپکی مایکوتوکسین های متنوعی را تولید می کنند.
توکسین بایندر چیست و چگونه عمل میکند؟
در جدول زیر نیز اثرات اولیه برخی از مایکوتوکسین ها بر سلامت ارگان های حیاتی بررسی شده است.
در این میان، آفلاتوکسین‌ها به طور کامل مورد مطالعه قرار گرفته‌اند و به بهترین شکل این نوع مایکوتوکسین‌ها بررسی شدند. آفلاتوکسین ها (AF)، دسته ای از مایکوتوکسین ها که توسط کپک معمولی آسپرژیلوس فلاووس و آسپرژیلوس پارازیتیکوس اسپیر تولید می شوند.
اشکال عمده آفلاتوکسین شامل B1، B2، G1 و G2 است که آفلاتوکسین B1 رایج‌ترین و فعال‌ترین جزء فعال بیولوژیکی آن است. هر چهار نوع به عنوان آلاینده های محصولات قبل از برداشت، بین برداشت و خشک کردن، در طول ذخیره سازی، و پس از فرآوری و تولید شناسایی شده اند.
روش های مقابله با مایکوتوکسین ها
تیمار فیزیکی
تیمار فیزیکی شامل شستشو، تمیز کردن، مرتب سازی و جداسازی مکانیکی، تفکیک بر اساس چگالی، شناورسازی، اتوکلاو، برشته کردن و گرمایش مایکروویو، تابش اشعه ماوراء بنفش، تیمار اولتراسوند و استخراج با حلال است.
با این حال، کارایی این تکنیک ها به سطح آلودگی و توزیع مایکوتوکسین ها در سراسر دانه بستگی دارد. علاوه بر این، نتایج به‌دست‌آمده نامشخص هستند و اغلب با تلفات بالای محصول مرتبط هستند. علاوه بر این، برخی از این تیمارهای فیزیکی نسبتاً پرهزینه هستند و ممکن است مواد مغذی ضروری را در خوراک حذف یا از بین ببرند.
روش‌های شیمیایی
روش های شیمیایی مقابله با مایکوتوکسین ها نه تنها به امکانات و واکنش مناسب نیاز دارند، بلکه به تیمارهای اضافی (خشک کردن، تمیز کردن) نیز نیاز دارند که می‌تواند آن ها را زمان‌بر و گران کند. با این وجود، مواد شیمیایی مختلف از جمله عوامل اکسید کننده و کاهنده، اسیدها، بازها، نمک ها و مواد کلرکننده برای توانایی آنها در تجزیه مایکوتوکسین ها در محصولات کشاورزی آزمایش شده اند. فقط تعداد محدودی از اینها بدون کاهش ارزش غذایی یا خوش طعم بودن خوراک موثر هستند. از نظر شیمیایی، برخی از مایکوتوکسین ها را می توان با هیدروکسید کلسیم، مونو اتیلامین، ازن یا آمونیاک از بین برد.. به ویژه، آمونیاک یک روش تایید شده برای سم زدایی از خوراک آلوده به آفلاتوکسین در چندین کشور است.
استفاده از توکسین بایندرها
استفاده از مواد جاذب سموم قارچی مناسب ترین، کم هزینه ترین و بی خطرترین روش مقابله با مایکوتوکسین ها است. جاذب های سمی بسیاری امروزه در تحقیقات برون تنی یا درون تنی به عنوان توکسین بایندر مناسب انتخاب شده اند.
توکسین بایندرها معدنی
این توکسین بایندرها عمدتا ترکیبات معدنی با خاصیت لایه ای و قطبی هستند که مایکوتوکسین های قطبی را در خود محبوس کرده و از جذب آن ها توسط بدن موجود زنده محدود می کنند. این مواد شامل ترکیبات زیر هستند:
آلومینوسیلیکات ها
آلومینوسیلیکات ها فراوان ترین گروه کانی های سنگ ساز را تشکیل می دهند. واحد ساختاری پایه کانی‌های رسی سیلیکات از ترکیب ورقه‌های چهار وجهی سیلیسی و هشت‌وجهی آلومینیومی، هر دو با گروه‌های اکسیژن و هیدروکسیل تشکیل شده است.
اکثر مطالعات در مورد کاهش مایکوتوکسیکوز با استفاده از عوامل جاذب بر روی آلومینوسیلیکات ها متمرکز شده اند. در این گروه، دو زیر کلاس اصلی وجود دارد: فیلوسیلیکات ها و تکتوسیلیکات ها.
فیلوسیلیکات ها
فیلوسیلیکات ها شامل: بنتونیت ها، مونتموریلونیت ها، اسمکتیت ها، کائولینیت ها و ایلیت ها هستند. آنها می توانند مواد را روی سطح خود یا در فضای بین لایه ای خود جذب کنند.
تکنوسیلیکات ها
تکتو سیلیکات ها شامل: زئولیت ها می باشد. آنها یک سطح اتصال بزرگ و خاص را ارائه می دهند، اما همچنین اندازه، شکل و بار انتخابی را ارائه می دهند که به همین دلیل با غربال های مولکولی (موادی هستند که در آن منافذ ریز با اندازۀ دقیق و یکنواخت قرار دارند که به عنوان جاذب گازها و مایعات استفاده می شوند) مقایسه شده اند.
استفاده از اسیدهای آلی می تواند در اثرگذاری بیشتر توکسین بایندرهای معدنی موثر باشد. چرا که در pH پایین تر آن ها قابلیت بیشتری در جذب سموم دارند.
باید توجه داشت که آلومینوسیلیکات ها ممکن است در صورت استفاده ی بالا در خوراک موجب از دسترس خارج شدن برخی از مواد معدنی و ویتامین ها شوند. اگرچه حد مصرف آن ها به عنوان توکسین بایندر در خوراک پایین تر از محدوده ی خطر آفرین است. همچنین، خطر آلوده شدن خاک رس های طبیعی به دیوکسین ها (انواع هیدروکربن های هتروسیکلیک) و فلزات باید در نظر گرفته شود.
ترکیبات آلی
با توجه به ناکارآمدی نسبی جاذب‌های خاک رس در جذب مایکوتوکسین‌ها (غیر از آفلاتوکسین‌ها)، بایندرهای آلی طبیعی پیشنهاد شده‌اند. مخلوطی از جاذب‌های معدنی و آلی می‌توانند برای رایج‌ترین آلودکننده‌های مواد خوراکی سازگارتر و مفیدتر باشند.
دیواره سلولی مخمر
ساکارومایسس سرویزیه به عنوان بخشی از جمعیت میکروبی طبیعی در غذاها وجود دارد و به عنوان یک کشت اولیه در غذاها و نوشیدنی های تخمیر شده استفاده می شود.
دیواره سلولی مخمر عمدتاً از پروتئین ها، لیپیدها و پلی ساکاریدها تشکیل شده است که گلوکان ها و مانان ها دو جزء اصلی بخش سوم هستند. در واقع، دیواره سلولی مخمر تنوع زیادی از سایت‌های جذب مایکوتوکسین قابل دسترس و همچنین مکانیسم‌های اتصالی مختلف (پیوندهای هیدروژنی، فعل و انفعالات یونی یا آبگریز) را نشان می‌دهد.
جذب از طریق سطح دیواره سلولی یک برهمکنش بین سموم و گروه های عملکردی سطح سلول است. دیواره سلولی مخمر دارای قابلیت جذب بسیار بیشتری در طیف وسیع تری از مایکوتوکسین ها مانند زیرالنون، اکراتوکسین A و فومونیزین ها از جمله دئوکسی نیوالنول، که جزء β-D-گلوکان دیواره سلولی مخمر بوده و به طور مستقیم با فرآیند اتصال در ارتباط است.
همچنین مانان ها (در S.cerevisiae) نشان داده اند که در اتصال به دئوکسی نیوالنول در pH مختلف مؤثر هستند و با افزایش غلظت دئوکسی نیوالنول، سرعت جذب کاهش می‌یابد. علاوه بر این، ثابت شده است که گلوکومانان های استری شده (EGM) در مقابله با اثرات سمی مایکوتوکسین های مختلف که به طور همزمان آلوده میکنند، موثر هستند.
کربن فعال
کربن فعال یک پودر غیر محلول است که از تجزیه در اثر حرارت چندین ترکیب آلی و به دنبال آن فعال سازی شیمیایی یا فیزیکی آن با هدف ایجاد یک ساختار بسیار متخلخل تولید می شود. بر اساس داده های تحقیقاتی، به نظر می رسد کربن فعال موثرترین جاذب با میل ترکیبی بالا برای مایکوتوکسین های مختلف (از جمله DON: دئوکسی نیوالنول) در شرایط آزمایشگاهی باشد.
به طور کلی، خواص جذب کربن فعال به مواد منبع، مساحت سطح و توزیع اندازه منافذ بستگی دارد. با این حال، کربن فعال غیر اختصاصی است، از این رو همانند توکسین بایندرهای معدنی در صورت استفاده ی بالا از کربن فعال، مواد مغذی ضروری نیز جذب می شوند، به ویژه اگر غلظت آنها در خوراک در مقایسه با غلظت یک مایکوتوکسین بسیار بیشتر باشد.
گزارش هایی وجود دارند که کربن فعال ویتامین ها و مواد معدنی ضروری برای رشد و نمو را به شدت جذب می کند. علاوه بر این، هنگامی که آنها در شرایط مزرعه ای بررسی شدند، اجزای ماتریکس غذا می توانند با یک مایکوتوکسین رقابت کنند یا از تعامل با آن جلوگیری کنند.
توکسین بایندرهای چهار جزئی A-Guard و A-Guard Plus تولید شده در شرکت سپهر ماکیان فرتاک دارای ترکیبات موثر بر طیف وسیعی از مایکوتوکسین هاست. برای کسب مشاوره و یا تهیه این محصولات می توانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
