پرورش بوقلمون و افزودنی های خوراکی مورد استفاده در آن

پرورش بوقلمون امروز یکی از موارد پر استقبال در پرورش طیور میباشد. توجه به مسایل تغذیه ای نیز در ای پرورش جایگاه ویژه ای دارد. در این مطلب از مجله فرتاک به بررسی افزودنی های خوراکی مورد استفاده در پرورش بوقلمون پرداخته ایم.

روش پرورش و افزودنی های خوراک بوقلمون صنعتی

بوقلمون را بیشتر بشناسیم

بوقلمون که به آن فیل مرغ یا مرجان مرغ نیز می گویند. یکی از انواع ماکیان است که به خاطر دارا بودن جثه مناسب پس از کشف در قاره آمریکا مورد توجه انسان ها قرار گرفته است. علت نامگذاری آن نیز تغییر رنگ این حیوان در شرایط مختلف است.

در سال های اخیر مصرف گوشت بوقلمون در کشور ما رواج یافته است. این گوشت به صورت کباب، خورشت و یا ژامبون مورد مصرف قرار می گیرد. پرورش بوقلمون در صورت بازاریابی مناسب می تواند یک فعالیت سودده باشد.

پرورش بوقلمون چگونه است؟

هدف از پرورش بوقلمون‌ها، رسیدن گله به وزن مطلوب و حفظ ویژگی های کیفی آن است. بوقلمون ها در سنین 15 الی 18 هفتگی به سن و وزن کشتار می رسند. از آنجا که رشد جنس نر سریع تر است، در ابتدا بوقلمون های نر را از سالن خالی می کنند و ماده ها را زمان طولانی تری نگهداری می کنند تا به وزن مطلوب برای کشتار برسند. اگر در پرورش بوقلمون‌ها جنس نر و ماده را از یکدیگر تفکیک کنیم و تراکم را کم کنیم به یکنواختی گله کمک می کند.

سالن یا محل پرورش بوقلمون چگونه است؟

در پرورش بوقلمون‌ ها می توان سالن ها را به صورت تونلی ساخت. در شرایط گرم از سیستم های خنک کننده مناسب و در شرایط سرد از هیتر و یا وسایل گرمازای مناسب برای تامین دما استفاده شود.

اگر بستر آنها نامناسب و مرطوب باشد، باعث بروز مشکلات تنفسی، تولید آمونیاک و زخم هایی بر روی پا، مشکلات گوارشی و… می‌شود. تهویه نامناسب، کم عمق بودن بستر، دمای نامناسب باعث ایجاد بستر مرطوب می شوند.

رطوبت لازم را با استفاده از مه پاش های مناسب باید تامین کرد، همچنین با استفاده از هواکش های مناسب سالن را از آلودگی و وجود گازهای سمی پاک کرد.

آبخوری و دانخوری بوقلمون

جوجه ها در زمان ورود به سالن باید آب سالم و کافی و عاری از هرگونه عوامل بیماری زا در اختیار داشته باشند. آب خوری ها باید ارتفاع مناسب داشته، هر روز تمیز شده و به تعداد کافی در سالن قرار گیرند. دمای آب باید بین 10 تا 12 درجه سانتی گراد باشد.

دانخوری ها باید در اندازه ی مناسب باشند. برای هر قطعه بوقلمون دانخوری به عمق 10 سانتی متر و طول 7 تا 8 سانتی متر لازم است. تعداد دانخوری به اندازه کافی در سالن وجود داشته باشد و دان به طور یکنواخت در سالن پخش شود.

مطلب پیشنهادی: تنظیم ارتفاع خطوط آبخوری و دانخوری

حمل جوجه بوقلمون

در زمان حمل و نقل جوجه بوقلمون ها دمای 20 تا 24 درجه سانتی گراد و رطوبت 75% مورد نیاز است.

تغذیه و خوراک دهی در پرورش بوقلمون

بوقلمون‌ها مانند سایر پرندگان به ترکیبات مهم و حیاتی از جمله: پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها و قندها، چربی‌ها، مواد معدنی، ویتامین‌ها، اسیدهای آمینه و آب نیاز دارند. این ترکیبات در مواد غذایی مختلف به‌وفور یافت می‌شود که در طی عمل هضم آزاد می شوند و مورد استفاده بوقلمون‌ها قرار می گیرند.

عوامل مختلفی وجود دارند که بر روی مصرف خوراک بوقلمون‌ها تاثیر می گذارد که شامل محیط پرورش و نحوه ی مدیریت سالن، تغذیه، عوامل ژنتیکی، سن، شکل فیزیکی خوراک و… می باشد.

خوراکی که شکل فیزیکی مناسبی نداشته باشد و به اندازه کافی ریز و خرد نشده باشد باعث کاهش مصرف خوراک در بوقلمون می‌شود. همچنین بوقلمون ها باید زمان مناسبی را صرف مصرف خوراک نمایند. در غیر این صورت با مشکل کانیبالیسم مواجه خواهیم شد.

افزودنی های خوراک بوقلمون

افزودنی های خوراکی موادی هستند که به منظور بهبود و یا افزایش کارایی مصرف مواد مغذی و حفظ سلامت طیور، از جمله بوقلمون‌ها تجویز می شوند و معمولا اثر خود را در دستگاه گوارش یا سطح سلول های دستگاه گوارش بروز می دهند.

آنتی بیوتیک ها

آنتی بیوتیک ها در بوقلمون به عنوان محرک های رشد محسوب می شوند و باعث بهبود عملکرد حیوان و وضعیت سلامتی آنها می گردد. این ترکیبات سبب تغییر فلور میکروبی روده می شوند. اما در سال های اخیر دانشمندان متوجه شده اند میکروب ها می توانند در مقابل این آنتی بیوتیک ها مقاوم شوند و با انتقال به انسان باعث مقاومت در برابر آنتی بیوتیک ها شوند.

به همین علت مصرف بسیاری از آنتی بیوتیک ها ی محرک رشد در دام و طیور ممنوع شده است. همین عامل سبب شده است تا ترکیبات جایگزین بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

به طور کلی هدف استفاده از افزودنی ها، تولید غذای سالم برای انسان و حفظ سلامت حیوان است. این افزودنی ها باید از بازدهی لازم برخوردار باشند و به محیط زیست آسیب نرسانند.

مطلب پیشنهادی: معرفی بهترین جایگزین آنتی بیوتیک در طیور

اهداف استفاده از افزودنی ها در خوراک

تحریک رشد یا افزایش عملکرد
بهبود کارایی و بازده مصرف خوراک
بهبود متابولیسم مواد مغذی
کنترل بیماری ها و انگل ها
بهداشت خوراک
سلامت حیوان
کمک به ساخت بهتر خوراک در هنگام فرآوری

انواع افزودنی ها در پرورش بوقلمون

آنزیم ها (کاتالیزور های هضم مواد خوراکی)

پروبیوتیک ها (میکروب های مفید)

پریبوتیک ها (الیگو ساکارید ها) و سین بیوتیک ها (مخلوطی از پرو و پری بیوتیک)

توکسین بایندر ها

اسیدی فایر ها (اسیدی کننده ها)

فایتوبیوتیک ها (فایتوژنیک ها) و طعم دهنده ها (داروهای گیاهی)

ضد کوکسیدیوز ها (کوکسیدیواستاتها)

1-آنزیم ها

در سال های اخیر با توجه به محدودیت و افزایش قیمت جهانی نهاده ها و همچنین نیاز به کارایی بالاتر، استفاده از آنزیم ها به عنوان افزودنی غذایی به سرعت در تغذیه دام و طیور گسترش یافته است.

برخی از آنزیم هایی که در تغذیه بوقلمون استفاده می شوند شامل سلولاز، بتا گلوکاناز، زایلاناز و آنزیم های وابسته، فیتاز، پروتئاز، لیپاز و گالاکتوسیداز می باشند.

آنزیم فیتاز به عنوان یک افزودنی مفید در خوراک محسوب می‌شود، چون نه تنها سبب افزایش قابلیت دسترسی فسفر در گیاهان می‌شود، بلکه باعث کاهش آلودگی محیط زیست می گردد.

آنزیم های دیگر مورد استفاده در صنعت شامل پروتئاز، به منظور افزایش هضم پروتئین، لیپاز، برای افزایش هضم چربی، بتا گلوکاناز، برای خنثی کردن فاکتورهای ضد تغذیه ای در مواد خوراکی غیر از غلات و آمیلاز برای کمک به هضم نشاسته می باشد.

فواید کلی مصرف آنزیم ها

کاهش ویسکوزیته مواد هضمی
افزایش هضم و جذب مواد مغذی به ویژه چربی و پروتئین
افزایش مصرف خوراک و افزایش وزن
کاهش چسبندگی منقار و مقعد
تغییر جمعیت میکروارگانیسم ها در دستگاه گوارش
کاهش مصرف آب
کاهش میزان آب مدفوع
کاهش تولید آمونیاک
کاهش میزان دفع نیتروژن و فسفر
بهبود ارزش انرژی جیره غذایی

2- پروبیوتیک ها

پروبیوتیک به معنای “برای زندگی” است و در نقطه مقابل آنتی بیوتیک به معنای “علیه زندگی” قرار دارد. پروبیوتیک ها، مکمل میکروبی زنده خوراکی هستند که سبب بهبود توازن میکروبی روده می گردند. میکرو ارگانیسم های مفید آنزیم هایی تولید می کنند که سبب کامل شدن توان دستگاه گوارش میزبان شده و به عنوان سدی در برابر پاتوژن ها عمل می کند.

مکمل پروبیوتیکی، شامل یک یا چند سویه سلول میکروبی است که قادر به زیستن و یا تکثیر شدن درون روده میزبان هستند. دستگاه گوارش تمام حیوانات در زمان تولد استریل است و زمانی که در تماس با مادر و محیط قرار می گیرند، فلور میکروبی در دستگاه گوارش آنها استقرار پیدا می کند.

استفاده از پروبیوتیک ها در خوراک آغازین بوقلمون می تواند باعث شود این فرایند در جوجه ها سریع تر و بهتر اتفاق بی افتد.

معرفی پروبیوتیک مقاوم به حرارت

مکانیسم اثر باکتری های مفید

اتصال به دیواره دستگاه گوارش و جلوگیری از تشکیل کلنی توسط میکروارگانیسم های بیماری زا
خنثی سازی سموم تولید شده در دستگاه گوارش توسط پاتوژن ها
فعالیت باکتری کشی توسط میکروارگانیسم های مفید (لاکتوباسیل ها سبب تخمیر قندها به اسید لاکتیک می گردد و بدین ترتیب با کاهش pH سبب تخریب باکتری های مضر می گردند.)
ارتقای سطح ایمنی بدن میزبان

3- پری بیوتیک ها

به ترکیباتی از خوراک گفته می‌شود که قابل هضم و جذب نیستند ولی اثرات مفیدی بر حیوان میزبان داشته و سبب تحریک رشد و یا فعالیت تعداد محدودی از باکتری ها در روده می شوند.

بنابراین پریبیوتیک ها به تحریک رشد یک یا تعداد محدودی از میکروارگانیسم هایی که سبب تحریک سلامت میزبان می شوند کمک می نمایند. لذا پری بیوتیک ها سبب تغییر مثبت اکوسیستم دستگاه گوارش می شوند.

پری بیوتیک ها همچنین سبب تحریک جذب چندین عنصر معدنی و بهبود مینراله شدن استخوان، از طریق افزایش قابلیت دسترسی به عناصر کلسیم، منیزیم، روی و آهن می گردند.

اثرات پری بیوتیک ها به میزان دوز مصرفی، زمان تجویز، میزان کلسیم جیره غذایی وسن پرنده بستگی دارد. پری بیوتیک ها پس از ورود به ناحیه سکوم یا کولون به عنوان سوبسترا عمل کرده و توسط باکتری های ساکن در این نواحی مورد استفاده قرار می گیرد.

بدین ترتیب مستقیما در تامین انرژی مواد متابولیکی و ریز مغذی ضروری ایفای نقش می کنند. الیگوساکارید هایی از قبیل گالاکتو الیگوساکاریدها، فروکتو الیگوساکاریدها و مانان الیگوساکاریدها با منشا دیواره مخمر از جمله پریبیوتیک ها هستند.

محصول A-Pro Plus شرکت فرتاک دارای چهار سویه باکتریایی پروبیوتیکی، پیریبیوتیک و مواد معدنی کیلاته است.

4-توکسین بایندرها

سموم قارچی از مهم ترین فاکتور های محدود کننده در غذا به شمار می روند و به واسطه ی عوارض جانبی که ایجاد می کند، می تواند بر سلامت حیوانات و انسان تاثیر گذار باشند. متاسفانه امروزه سموم قارچی به صورت بالقوه در مواد غذایی بوقلمون ها حضور دارند.

قارچ ها و کپک های هوازی، در شرایط گرم و مرطوب وفور بیشتری دارند و با توجه به شرایط نامناسب (اغلب سیلوها) رشد کپک در این محل ها زیاد است.

کپک هایی که بیشتر موجب نگرانی هستند از گونه های آسپرژیلوس می باشند که آفلاتوکسین ها را تولید می کنند و گونه های فوزاریوم می تواند دامنه ای از سموم از جمله تریکوتسن ها را تولید کند.

سموم قارچی زمانی که تشکیل شدند غیر قابل تخریب هستند و بازدید چشمی محصول نمی تواند در تعیین میزان کپک کمک کننده باشد ولی میتوان جلوی رشد بعدی قارچ را گرفت و سموم قارچی موجود را مهار کرد.

راه مقابله با مایکوتوکسین یا سموم قارچی در بوقلمون

استفاده از توکسین بایندرهای چندجزئی که توان خنثی سازی مایکوتوکسین ها تا حد ممکن برای اطمینان از رفع خطر جدی مایکوتوکسین ها لازم است. توکسین بایندر چهار جزئی A-Guard و هشت جزئی A-Guard Plus شرکت فرتاک جهت مقابله با طیف وسیع مایکوتوکسین ها توصیه می شوند.

5-اسیدی فایر ها (اسیدی کننده ها)

اسیدی فایر های خوراکی، اسیدهایی هستند که به خوراک افزوده می شوند تا pH خوراک دستگاه گوارش و سیتوپلاسم میکروبی را کاهش داده و مانع از رشد فلور میکروبی پاتوژن در روده گردد.

این ممانعت سبب کاهش رقابت فلور میکروبی برای کسب مواد مغذی از میزبان شده و سبب بهبود رشد و عملکرد جوجه ها می گردد. آنها به عنوان ضد کپک هم عمل می کنند. میزان مصرف آنها تا 25/0 درصد ( دو و نیم کیلوگرم در تن) جیره ی غذایی است.

اکثر اسیدهای آلی موثر هستند و میزان تاثیر گذاری آنها تا وقتی است که به صورت فرّار در نیامده اند. اثرات ضد میکروبی یون اسیدهای آلی در تحقیقات علمی در کنترل جمعیت باکتریایی در بخش های بالایی دستگاه گوارش با نتایج مثبتی همراه بوده است.

اسیدهای معدنی (غیر آلی) از قبیل HCL و H3PO4 بر خلاف کاهش PH فاقد اثرات مفید هستند.

مهم ترین اسیدهای آلی عبارت اند از:

اسید فرمیک، اسید استیک، اسید پروپیونیک، اسید بوتیریک، اسید لاکتیک، اسید سیتریک، اسید مالیک، اسید سوربیک مهمترین اسیدهای آلی مورد استفاده در تغذیه طیور هستند هستند.

عملکرد اسیدهای آلی چیست؟

کمک به حفظ PH مطلوب در معده و بهبود عملکرد آنزیم های پروتئولیتیک
افزایش هضم پروتئین در معده
تحریک مصرف خوراک
جلوگیری از رشد باکتری های بیماری زا
کاهش تولید آمونیاک و سایر و سایر متابولیت های میکروبی کاهنده رشد
افزایش ترشحات پانکراس و اثرات تروپیک بر روی مخاط دستگاه گوارش
کاهش شیوع عفونت های تحت کلینیکی

محصول A-Cid شرکت سپهر ماکیان فرتاک، اسیدیفایر پودری 5 جزئی است که جهت استفاده آسان اسیدیفایرها در خوراک طراحی شده است.

6-فایتوبیوتیک ها یا فایتوژنیک ها(گیاهان دارویی)

از برگ ها، ریشه ها، گل ها و گیاهان کامل برای تولید فرآورده فایتوبیوتیک استفاده می‌شود. این محصولات می توانند به صورت خشک شده و یا به شکل عصاره گیاهی تولید گردند. به طور کلی، فایتوبیوتیک ها ترکیبات اولیه و ثانویه گیاهی به شمار می روند.

از گیاهان، ادویه جات و عصاره گیاهی (عمدتا اسانس ها) تحت عناوین مختلف بوتانیکال، فایتوبیوتیک ها یا فایتوژنیک ها استفاده می‌شود. فایتوبیوتیک ها نقش مهمی در طعم دهی و حفاظت از مواد غذایی دارند.

عمل فایتوبیوتیک ها توسط ترکیبات اولیه و ثانویه اعمال می گردد. طیف وسیعی از اثرات فایتوبیوتیک ها در تغذیه بوقلمون ها مطرح شده اند که می توان به مواردی ازجمله تحریک مصرف خوراک، خاصیت ضد میکروبی، ضد کوکسیدیوز، ضد انگل و محرک سیستم ایمنی اشاره کرد.

در تغذیه ی بوقلمون ها، از دانه ی کامل و یا عصاره زیره سیاه، ارگانو، رزماری، مریم گلی، آویشن

و فلفل به صورت انفرادی یا تلفیقی تحت عنوان افزودنی خوراکی استفاده می‌شود.

7-ضد کوکسیدیوز ها (کوکسیدیواستاتها)

عامل بیماری کوکسیدیوز انگل تک سلولی از جنس «آیمریا» می باشد که درون روده ی اکثر دامها و پرندگان اهلی و وحشی رشد می کند که بوقلمون نیز در تیررس خطر آن قرار دارد. هفت گونه آیمریا که جوجه های طیور را مبتلا می کند شناسایی شده اند.

با وجود این که کوکسیدیوز از جمله بیماری هایی است که سال ها شناخته شده است، هنوز هم به عنوان مهم ترین عامل بروز خسارت اقتصادی در صنعت طیور در سطح جهان به شمار می رود.

پلت بایندر غیر رسی

پلت بایندرها عموما در صنعت تولید خوراک پلت جهت افزایش استحکام پلت استفاده می شوند. پلت بایندر مورد استفاده معمولا بنتونیت است. اما امروزه بنا به دلایل مختلف استفاده از این ترکیب رسی محدود شده است. از جمله آن ها می توان به اشعال فضای خوراک و تاثیر بر جذب مواد معدنی اشاره کرد.

معرفی و بررسی چالش های مصرف بنتونیت در خوراک دام و طیور

به همین علت استفاده از پلت بایندرهای غیر رسی امروزه در تولید خوراک طیور رواج یافته است. به خصوص این مسئله در خوراک استارتر بوقلمون ها به علت احتیاجات غذایی بالا به انرژی، پروتئین، مواد معدنی و ویتامین ها بیشتر مورد توجه قرار گرفته است که علت آن فشرده بودن جیره می باشد.

محصول A-Bind تولید شده در شرکت سپهرماکیان فرتاک پلت بایندر غیر رسی است که می تواند در افزایش کیفیت خوراک پلت، آسان تر شدن تولید و کاهش استهلاک خط تولید کمک کند.

مطلب پیشنهادی: ویژگی های یک توکسین بایندر خوب چیست؟