کاهش هزینه خوراک مرغداری یکی از دغدغه های اصلی پرورش دهندگان است. در این مقاله قصد داریم به راهکارهایی جهت کاهش هزینه های خوراک و اقتصادی تر شدن تولید در مرغداری بپردازیم.
هزینه خوراک در مرغداری چقدر است؟
به طور کلی بین 60 الی 70 درصد هزینه های پرورش طیور به خوراک اختصاص دارد. نوسانات نرخ ارز، افزایش تولید و جوجه ریزی در زمان های مشخص یا افزایش جهانی قیمت نهاده ها از جمله عوامل افزایش قیمت خوراک مورد مصرف در یک مرغداری هستند.
منابع خوراک دام و طیور
منابع خوراک دام و طیور انواع و اقسام زیادی دارد. شناخت منابع خوراک دام و طیور یکی از مهمترین مطالبیست که مرغداران و کارخانه جات تولید خوراک دام و طیور باید به آن اشراف کامل داشته باشند. در مطلب زیر از فرتاک به معرفی منابع خوراک دام و طیور پرداختیم که توصیه میکنیم حتما آن را مطالعه بفرمائید:
هزینه های مرغداری چه چیزهایی هستند؟
به طور کلی هزینه های جاری و قابل محاسبه یک مرغداری عبارت هستند از:
اجاره بها یا خواب سرمایه ملک،
اخذ مجوزهای جوجه ریزی،
خرید جوجه یک روزه یا پولت (تخمگذار)،
پوشال یا بستر، آب (در صورت نداشتن چاه آب)،
برق صنعتی،
گازوئیل یا سایر سوخت ها جهت گرمایش،
هزینه نیروی کار (کارشناس فنی و کارگر)،
کرایه حمل خوراک به مرغداری،
افت خوراک در انبار(کپک ها، ریخت و ریز، سایر جوندگان، پرنده های وحشی و حشرات)،
واکسیناسیون،
دارو،
خوراک، مکمل ها، افزودنی ها و سایر هزینه های پیش بینی نشده است.
لازم به ذکر است میزان و سهم هریک از موارد ذکر شده بسته به زمان، تورم، فصل و نوسانات اقتصادی متغیر می باشد.
عوامل تغییر دهنده هزینه خوراک مرغداری چیست؟
هزینه خوراک را همواره باید نسبت به حاشیه سود کل دوره پرورش و بازدهی اقتصادی عملکرد مقایسه نمود. بنابراین جیره غذایی کم هزینه لزوما به سوددهی بیشتر منجر نمی شود، بلکه عملکرد نهایی پرنده دارای اهمیت است. چرا که برخی از هزینه های خوراک هزینه های پنهان هستند. بدین معنی که به طور مستقیم به چشم نمی آیند، بلکه در قالب زیان های ناشی از بیماری ها و عدم رعایت برخی از نکات مدیریتی پنهان می شوند.
تنظیم جیره غذایی طیور
تنظیم مناسب جیره اولین و مهمترین عامل تعیین کننده هزینه خوراک در مرغداری ها است. ویژگی جیره غذایی مناسب در کنار تامین احتیاجات تغذیه ای اقتصادی بودن نیز می باشد.
دقت و اقتصادی بودن دو بال بازدهی مناسب خوراک مصرفی در یک مرغداری هستند. عدم تنظیم جیره نیز موجب رشد نامناسب، ضریب تبدیل بالا، بیماری های متابولیسمی، آسیب به ارگان های حیاتی مانند کبد و کلیه، دفع بیش از حد و اتلاف منابع خوراکی و سایر عوارض ناشی از کمبودهای تغذیه ای می شود.
راه حل
کمک گرفتن از یک جیره نویس متخصص در زمینه پرورش و تغذیه طیور لازم است. همچنین هرگونه تغییر در منبع تامین نهاده ها و یا میزان آن در جیره را باید با جیره نویس در میان گذاشت.
در مرغداری هایی که از خوراک پلت استفاده می کنند نیز استفاده از خوراک مناسب مرحله رشد یا تولید با کسب مشاوره از کارشناس مرغداری یا کارخانه ارائه دهنده لازم است. استفاده از فراورده های جنبی کشاورزی یا کشتارگاهی نظیر سبوس ها، پودر گوشت، کنجاله ها و… نیز باید با حساسیت بالایی انجام شود و از نظر بهداشت و میزان مواد مغذی آنان باید اطمینان حاصل نمود.
زمان مناسب خرید نهاده و تاثیر آن در کاهش هزینه خوراک مرغداری
به طور کلی در مواقعی که میزان جوجه ریزی فارم های مرغ گوشتی افزایش می یابد، هزینه نهاده ها بالاتر خواهد بود. چرا که مصرف آن بیشتر است.
به عنوان مثال در روزهای نزدیک به ماه مبارک رمضان و عید نوروز که بازار مصرف مرغ بیشتر خواهد بود، پرورش دهندگان تمایل بیشتری به تولید و خرید نهاده خواهند داشت. همچنین نوسانات اقتصادی و قیمت ارز بر قیمت نهاده ها اثرگذار هستند.
در هنگام شیوع بیماری های ویروسی مانند آنفولانزا نیز تمایل به جوجه ریزی کمتر شده و در نتیجه قیمت نهاده ها اندکی کاهش خواهد یافت.
راه حل
در صورت وجود نقدینگی می توان با خرید و انبار کردن نهاده مورد نیاز پیش از فصول داغ مرغداری یا زمان های افزایش قیمت، نهاده های مورد نیاز اصلی را خریداری کرد و بدین ترتیب کاهش هزینه خوراک مرغداری را شاهد باشیم.
خوراک پلت در تغذیه مرغ
پلت کردن خوراک از فناوری های نسبتا شناخته شده در تغذیه طیور است. اگرچه قیمت تمام شده خوراک پلت نسبت به خوراک مش بالاتر است، اما استفاده از خوراک پلت باعث بهبود ضریب تبدیل، بهبود هضم و جذب خوراک، افزایش مصرف خوراک، کاهش اتلاف، بهبود عملکرد، تغذیه یکنواخت و دقیق تر گله، کاهش گرد و غبار، آمونیاک و بیماری های تنفسی، بهبود کیفیت پوسته تخم مرغ، کاهش هزینه ها و اتلاف وقت جهت تامین اقلام مختلف خوراکی و سایر موارد از جمله مزایای استفاده از خوراک پلت در مرغداری هستند.
با این وجود بهره گیری بهینه از خوراک پلت نیازمند شرایط محیطی بهینه (نظیر تهویه) خواهد بود.
راه حل
در صورت داشتن تجهیزات تهویه و خوراک دهی مناسب و تامین سایر عوامل مدیریتی، استفاده از خوراک پلت موجب بهبود ضریب تبدیل، کاهش طول دوره پرورش مرغ گوشتی و بازگشت هزینه بالاتر خرید خوراک پلت خواهد شد. امروزه استفاده از پلت بایندر غیر رسی موجب افزایش کیفیت خوراک پلت و عملکرد بهتر آن شده است.
تجهیزات خوراک دهی
نحوه و تجهیزات خوراک دهی می توانند در مدیریت هزینه های خوراک موثر باشند. خوراک دادن دستی موجب افزایش هزینه نیروی کار و احتمال اتلاف خوراک خواهد شد. همچنین بازی کردن با خوراک یکی از رفتارهای پرندگان از جمله مرغ های پرورشی است.
رشد مایکوتوکسین ها در اثر رطوبت موجود در سالن و تخمیر نیز یکی از چالش های مدیریتی خوراک دهی است.
راه حل
امروزه خطوط انتقال خوراک اتومات یا نیمه اتوماتیک به کاهش هزینه کارگری در مرغداری و افزایش بازدهی کمک می کنند. تعداد مناسبت بشقاب ها نسبت به تراکم گله و تنظیم مناسب ارتفاع دانخوری به طوری که همواره هم سطح پشت پرنده باشد بسیار اهمیت دارد. همچنین بهره گیری از ضدعفونی کننده پودری و توکسین بایندر در کاهش آلودگی های میکروبی و فساد خوراک در سالن موثر هستند.
تنظیم ارتفاع آبخوری ها و دانخوری ها
بیماری ها
بیماری ها و عوامل میکروبی به شیوه های مختلفی باعث کاهش بازدهی خوراک و افزایش هزینه تمام شده خوراک خواهند شد. برخی از عوامل بیماری زا نظیر سالمونلا، کلی فرم ها، کلستریدیوم ها و … موجب آسیب به دستگاه گوارش و در نتیجه کاهش قابلیت پرنده در هضم و جذب خوراک خواهند شد.
بیماری های تنفسی و سایر عوامل دیگر نیز با وارد کردن فشار متابولیکی موجب کاهش بازدهی خوراک و سوددهی دوره پرورشی می شوند.
راه حل
رعایت دقیق پروتکل های زنجیره بیوسکوریتی یا امنیت زیستی به خصوص در رابطه با خوراک و منابع خوراکی بسیار اهمیت دارد. ضدعفونی کننده های خوراک موجب حذف عوامل باکتریایی، ویروسی و قارچی شده و احتمال بیماری هایی که از طریق خوراک منتقل می شوند را کاهش خواهند داد. پروبیوتیک ها یا سین بیوتیک ها، اسیدیفایر ها، توکسین بایندرها نیز جهت داشتن دستگاه گوارش سالم تر موثر هستند. واکسیناسیون و درمان به موقع نیز در کاهش اثرات ناشی از بیماری ها موثر هستند.
افزایش جهانی قیمت نهاده ها
قیمت جهانی نهاده ها به علل مختلفی رو به افزایش است. یکی از مهمترین عوامل رشد جمعیت و کیفیت تغذیه با فراورده های دامی در کشورهای در حال توسعه جنوب شرق آسیا و شمال آفریقا است.
تهیه سوخت الکل از ذرت در امریکا و اروپا نیز از دیگر عوامل می باشد. تغییرات زیست محیطی و خشکسالی ها، فشارهای نهادهای زیست محیطی مبنی بر کاهش سطح کشت، کاهش کشت GMO ، کاهش استعمال کودها و دیگر عوامل زیست محیطی از عوامل افزایش قیمت نهاده ها در دراز مدت هستند.
راه حل
اصلاح نژاد در راستای کاهش ضریب تبدیل، استفاده بیشتر از افزودنی های خوراک، استفاده از منابع خوراکی جدید نظیر پروتئین حشرات، بهبود تجهیزات، کاهش آلودگی ها و خطرات ناشی از بیماری ها از راهکارهای دراز مدت افزایش قیمت جهانی نهاده های دامی هستند.
افزودنی های خوراک
افزودنی های خوراک در مرغ در نگاه اول به عنوان هزینه ای بالا جهت پرورش قلمداد می شوند. چرا که قیمت آن ها معمولا چند برابر نهاده های اصلی است. اما امروزه ثابت شده است عدم استفاده از برخی افزودنی ها در مواقع لازم موجب ایجاد زیان هایی نظیر بیماری ها، تلفات بالا، طولانی شدن مدت پرورش و کاهش بازدهی مصرف خوراک خواهد شد. استفاده از افزودنی ها جهت داشتن عملکرد بهینه در بازار رقابتی پرورش امروزی طیور یکی از نیازهای ثابت است.
تاثیر افزودنی های خوراک در سود دهی مرغداری ها
پیش از هرچیز باید گفت همه ی افزودنی های خوراک را یکجا و همزمان نمی توان استفاده کرد. استفاده از هر افزودنی زمانی اقتصادی است که دیگر عوامل کنترل کننده عملکرد اقتصادی در حد مطلوب باشند و یا مخاطرات خاصی گله را تهدید نماید.
توکسین بایندرها ترکیباتی با قابلیت جذب مایکوتوکسین یا سموم قارچی هستند. این سموم موجب کاهش عملکرد هضم و جذب خوراک، کاهش ایمنی، افزایش بیماری ها و تلفات، افزایش فشارهای اکسیداتیو و متابولیسمی، کاهش تولید و رشد، آسیب به اندام های حیاتی نظیر کبد، کلیه، ریه ها و دستگاه گوارش و… می شوند. بنابراین هنگامی که خوراک هایی که کپک ها در آن ها مشهود هستند یا مشکوک به دارا بودن مایکوتوکسین هستند، استفاده از توکسین بایندر می تواند کمک شایان توجهی به اقتصادی تر شدن پرورش نماید.
اسیدیفایر ها اسیدهای آلی کوتاه زنجیر هستند که با تنظیم فلور میکروبی روده و کمک به افزایش باکتری های مفید، کاهش باکتری های مضر و بیماری زا نظیر عوامل سالمونلایی و کلستریدیومی، بهبود ضریب تبدیل خوراک، بهبود هضم و جذب پروتئین، افزایش ترشح آنزیم های گوارشی، بهبود سلامت رشد و نمو دستگاه گوارش، بهبود جذب کاتیون های معدنی و … از جمله مزایای استفاده از اسیدیفایرها هستند.
پروبیوتیک ها باکتری های زنده هستند که دارای خواص بسیاری برای سلامت، رشد مناسب و هضم و جذب خوراک در دستگاه گوارش هستند. این باکتری ها از طریق فرایندهای حذفی و رقابتی می توانند اثر خود را بر جا بگذارند.
پروبیوتیک ها غذا و یا عوامل بهبود دهنده ی عملکرد پروبیوتیک ها هستند که به مجموع آن ها در کنار یکدیگر سین بیوتیک می گویند. سین بیوتیک در تغذیه طیور با توجه به کاهش مصرف آنتی بیوتیک ها رواج یافته است.
مکمل های مواد معدنی کیلاته دارای قابلیت جذب بالاتری نسبت به منابع معدنی آن ها هستند. این مواد دارای فرایند متفاوتی در جذب هستند. همچنین مواد معدنی کیلاته با سایر بخش های خوراک ترکیب نمی شوند و در نتیجه تاثیر بیشتری بر عملکرد خواهند داشت. جهت تعادل اقتصادی قیمت خوراک توصیه می شود یک سوم احتیاجات به مواد معدنی از طریق مواد معدنی کیلاته تامین گردد.
آنزیم های افزودنی مانند پروتئازها، فیتازها، کربوهیدراتها، لیپازها و … نیز می تواند به هضم مواد مغذی جیره که از دسترس آنزیم های گوارشی دور مانده اند و یا بدن پرنده فاقد توان هضم آن ها می باشد نیز به افزایش بهره وری خوراک کمک می کند.
شرکت افزودنی های خوراک سپهرماکیان فرتاک تولید کننده افزودنی های خوراک دام، طیور و آبزیان می باشد که کارشناسان فنی این شرکت آماده ی ارائه مشاوره در راستای استفاده اقتصادی از افزودنی های خوراک هستند. شما نیز می توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر از طریق راه های ارتباطی با ما در تماس باشید.
